Google Türkiye’nin İlk Kadın Arkeoloğuna Özel Doodle Çıkardı!

1998 senesinden beri Google, Doodle’lar aracılığı ile özel günleri anmakta. Sadece özel günler değil; sanatçılar, önemli olaylar, ölüm, doğum veya yıl dönümleri ve tatil günleri de anılmakta. Her seferinde yaratıcı ve anlamlı bir Doodle ile bu tarz anmalar yapılmakta. Google kullanıcıları tarafından oldukça beğenilen bu Doodle’lar, bu sefer Jale İnan için tasarlandı. 

Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu unvanına sahip olan Jale İnan, özel bir Doodle ile anıldı. Jale İnan, yaptığı arkeolojik çalışmalarla tarihe ışık tuttu ve bizlere değerli bir miras bıraktı. Doodle’lar, Google yazısı üzerinde çeşitli değişiklikler yapılarak hazırlanırlar. 

Jale İnan için hazırlanan Doodle’da ise Jale İnan’ın bu yazı üzerinde tarihi bir araştırma yapması resmedildi. Antik bir değer olarak resmedilen Google yazısı, Jale İnan tarafından incelenirken resmedildi. Hazırlanan Doodle aşağıda yer almaktadır:

Google’dan Jale İnan’a büyük jest

Jale İnan, uzun seneler süren arkeoloji çalışmaları sonucunda, Perge ve Side antik kentlerinin sırlarını aralamıştır. Türkiye’deki ilk kadın arkeolog olması ile binlerce kadına umut olmuştur. Antik kentlerde on yıllarca gömülü olan sırları ortaya çıkarmıştır. Günümüzdeki arkeoloji çalışmalarına büyük destek olmuştur. Yaptığı çalışmalarda çıkarılan eserlerin sergilenmesi noktasında da büyük emek harcamıştır. Özellikle Perge ve Side antik kentlerinden çıkarılan tarihi eserlerin sergilenmesinde büyük özveri göstermiştir.

Bu eserlerin sergilenmesi için Antalya ve Side müzelerinin kullanılması için öncü olmuştur. Kendisinin bu çalışmaları ve katkıları sebebi ile, Google tarafından anlamlı bir Doodle ile anılmıştır. Özel olarak hazırlanan Doodle’da, Jale İnan heykellerin arasında durmaktadır. Google yazısı, bu Doodle’da, antik bir kentte yer alan tarihi bir yapı olarak resmedilmiştir. Tıpkı hayatta olduğu zamanlardaki gibi, Jale İnan bu alanda çalışmalar yapılırken resmedilmiştir.

Jale İnan kimdir?

Jale İnan, Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu olarak tanınmaktadır. Türkiye’nin arkeologlarından olan Aziz Ogan’ın kızıdır. Arkeolog olma kararında babasının büyük etkisi bulunmaktadır. Dönemin önde gelen bilim insanlarından biri olan Mustafa İnan ile evlenmiştir. Perge ve Side antik kentlerinin öğrenilmesi ve araştırılması noktalarında emek veren bir arkeologdur. 

Jale İnan Hayatı

Jale İnan, 1914 senesinde hayata gözlerini açmıştır. Babası Aziz Ogan, arkeolog ve müzeci olarak hayatını geçirmiştir. Annesi ise Mesture Hanım’dır. Lise eğitimini Erenköy Kız Lisesi’nde tamamlayan Jale İnan, liseden sonra babası ile çok vakit geçirmiştir. Özellikle mesleki gezilerde babasının yanında yer almıştır. Böylece arkeolojiye olan merakı şekillenmeye başlamıştır. Genç yaşlardan itibaren işin içinde yer alan Jale İnan, ileriki yaşlarda arkeolojiyi meslek edinmiştir. 

Arkeoloji alanında bir eğitim alabilmek için 1934 senesinde Almanya’ya gitmiştir. Bu ülkeye gidişi ise Aleksander von Humboldt Vakfı’nın bursu sayesinde gerçekleşmiştir. Almanya’ya gidişi üzerinden 1 sene sonra ise, Türk Cumhuriyet devlet bursuna layık görülmüştür. 1935 senesi ile 1943 seneleri arasında, arkeoloji lisans ve doktora eğitimi almıştır. Doktorasını Berlin ve Münih üniversitelerinde tamamlamıştır. Türkiye’ye dönmeden önce “Kunstgeschichtliche Untersuchung der Opferhandlung auf römischen Münzen” tezini yazmıştır. Bu tezi Prof. Dr. Rodenwalt’ın yanında yazmış ve bu sayede doktora eğitimini tamamlamıştır.

Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Kürsüsü’nde asistan olarak çalışmaya başlamıştır. Burada Prof. Dr. Clemens Emn Bosch’a asistanlık yapmıştır. İlerleyen zamanlarda da, Mustafa İnan ile evlenmiştir. Bu evlilikten 1 erkek çocukları olmuştur. 2001 senesinde ise, Parkinson hastalığı sonucunda hayata gözlerini yummuştur. Kabri, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda yer almaktadır. 

Jale İnan Kariyeri

1946 senesine gelindiğinde, İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Kürsüsü’nün kurulması çalışmalarına katılmıştır. Bu kürsü kurulduktan sonra ise ilk asistanlarından biri olmuştur. Bu kürsüde Prof. Dr. Arif Müfid Mansel’e asistanlık yaparak asıl kariyerine başlamıştır. Aynı sene, iz bırakacağı çalışmalara aynı profesör ile başlamıştır. Side antik kentinin kazılarına birlikte başlamışlardır. Ertesi sene ise, günümüze miras bırakacağı çalışmalarına imza atacağı Perge antik kenti çalışmalarına başlamıştır. 

Jale İnan, 1953 senesinde doçent; 1963 senesinde ise profesör olmuştur. Günümüzde hala minnetle andığımız iki büyük çalışması olmuştur. Bunlardan Side antik kenti çalışmalarını 1974-1980 seneleri arasında gerçekleştirmiştir. Diğer büyük başarısı olan Perge çalışmaları ise 1975-1987 seneleri arasında yapılmıştır. 1983 senesine kadar yoğun bir kariyer hayatı yaşamış ve emekliye ayrılmıştır. 

Bu iki büyük kazı çalışmalarının yanında; 1970-1972 yılları arasında Kremna (Bucak, Burdur) antik kentinde çalışmalar yapmıştır. Aynı zamanda, 1972-1979 senelerinde de, Pampfilya Seleukeiası (Manavgat) antik kentinde kurtarma kazı çalışmaları gerçekleştirmiştir. 

En büyük eseri: Yorgun Herkül Heykeli

Jale İnan denilince Side ve Perge çalışmalarının yanında akla gelen bir çalışma daha vardır: Yorgun Herkül Heykeli. Günümüzde Antalya Müzesi’nde sergilenen heykel, İnan’ın imza eseri olarak bilinmektedir. 

Jale İnan, 1980 senesinde seneler boyunca anılacak bir eser çıkarmıştır. Perge çalışmalarının yapıldığı ekip ile birlikte, belden yukarısı olmayan bir heykel bulunmuştur. Bir Herakles heykeli olan bu eser, “Yorgun Herkül” olarak isimlendirilmiştir. Belden aşağısı Antalya Müzesi’nde sergilenen bu heykelin üst tarafı seneler boyunca bulunamamıştır. 

1990 senesinde Özgen Acar isimli bir gazeteci tarafından özel bir haber yayınlanmıştır. Bu haberde, kayıp üst kısmın ABD’de yer aldığı yazmaktadır. Bu haber, Shelby White ve Leon Levy çiftinin iddiaları üzerinde hazırlanmıştır. Bu çift, dönemin meşhur tarihi eser koleksiyoncuları olarak bilinmektedir. Bu çiftin iddiasına göre, heykelin üst parçası, 1970 senelerinde Türkiye’den kaçırılmıştır. 1990 senesinde ise bu iddia kanıtlanmıştır. Böylece kayıp üst kısım, alt kısım ile birleştirilmiştir. 2011 senesinde ise kayıp kısım, Türkiye’ye getirilmiştir. Şu an heykelin tamamı Antalya Müzesi’nde sergilenmektedir. 

Yayın listesi

Hayatı boyunca birçok çalışma yapan Jale İnan, arkeolojiye unutulmayacak katkılarda bulunmuştur. Jale İnan tarafından yayınlanan bazı çalışmaların listesi ve gerçekleştirildikleri yıllar aşağıda yer almaktadır: 

• "Side Apollon Tapınağı Resterasyonu 1986 Yılı Çalışmaları" IX. Kazı Sonuçları Toplantısı II (1988).
• "Perge Kazısı 1987 Yılı Çalışmaları" X. Kazı Sonuçları Toplantısı II (1989).
• "Side Apollon Tapınağı Resterasyonu 1987 Yılı Çalışmaları" X. Kazı Sonuçları Toplantısı II (1989).
• "Perge'de ilk rastlanan Nemesis tipi" X. Türk Tarih Kongresi (1990).
• "Neue Forschungen zum Sebasteion von Bubon U. seinen Statuen" Akten des XI. Internationalen Lykien Symposium, Viyana (1989).
• "Perge'de bulunan Naukydes'in Diskobol Heykeli" Hittite and other Anatolian and Near Eastern Studies in Honour of Sedat Alp (1992).
• "Herakles Statue vom Types des Herakles Phernesia aus Perge" Festschrift für M. Wagner zum 90, Geburtstag, (1992).

Jale İnan Eserleri 

Jale İnan, hayatı boyunca bazı kitaplar yazmıştır. Kitaplarından çok kazı çalışmalarında çıkardığı eserlerle bilinmektedir. Buna rağmen eserleri, özellikle arkeoloji ile ilgilenen insanlar tarafından oldukça değerli kabul edilir. Jale İnan’a ait eserler aşağıda yer almaktadır: