Yazılım

Yazılım, en basit tanımıyla belirli bir görevi gerçekleştirmesine izin veren bir dizi talimat olarak tanımlanır. Söz konusu talimat, işlemci sayesinde işleyen bir olaya dönüşmektedir. Yazılım, esasen bilgisayar donanımının çalışmasına izin veren bir dizi program ve kodlamadır.

Yazılımın etkisiyle günlük hayatım çok kolaylaşmıştır. Yazılımlar ile akıllı telefonlar, TV'ler, tabletler, bilgisayarlar, makineler ve endüstride kullanılan cihazlar çalışır. Ayrıca yazılım, otomotiv, eğitim, bilgisayar, sağlık, eğlence, pazarlama, inşaat, havacılık ve reklamcılık gibi birçok sektörde kullanılır. 

Yazılım Çeşitleri Nelerdir?

Günlük hayatta tüm teknik ürünlerde kullanılan yazılımlar iki türe ayrılır. Yazılım, uygulama ve sistem yazılımları olarak iki farklı gruba ayrılırlar:

Uygulama Yazılımları

Uygulama yazılımları kullanıcı odaklı olarak geliştirilmiştir. Kullanıcının ihtiyaç ve gereksinimlerine göre programlama dilleri yardımıyla oluşturulur. Uygulama yazılımı geliştirme, programlama dillerine ek olarak uygulama geliştirme araçları ve işletim sistemleri de gerektirir. Birçok uygulama yazılımı türü vardır ve bu türler şu şekilde sıralanabilir:

Ticari Yazılımlar

Çeşitli sektörlerde kullanılmak üzere geliştirilmiş yazılım ürünüdür. En bilindik olarak kullanılan ticari yazılım muhasebe yazılımıdır.

• Genel Amaçlı Uygulama Yazılımları

Hem kişisel hem de işyeri kullanımı için tasarlanmış bir yazılım türüdür. Teknolojinin gelişip hayatın her alanına entegre olmasıyla genel amaçlı uygulama yazılımlarına olan ihtiyaç artmaktadır. Bu tür yazılımlar bilgisayarları daha güçlü ve daha hızlı çalıştırır.

• Eğlence Yazılımları

Oyunlar, akıllı telefonlar ve tabletler için duvar kağıtları gibi programları içeren bir yazılım türüdür.

• Sunum Yazılımları

Geniş bir kitleye ve iş ortamına daha etkili ve yaratıcı bir şekilde sunum yapmak için tasarlanmış bir yazılım türüdür. Bu yazılım sayesinde sunumlara kolayca ses dosyaları, animasyonlar, grafikler ve videolar eklenebilir.

Sistem Yazılımları

Oluşturulan üretilen yazılımın sorunsuz çalışacağını garanti eden bir yazılım türüdür. İki tür vardır: işletim sistemi ve hizmet yazılımı.

• İşletim Sistemi Yazılımları

İşletim sistemi, bilgisayar sistemindeki tüm süreçlerin kaynaklarını içeren ve kontrol eden sisteme verilen isimdir. İşletim sistemi, bilgisayar kullanıcılarının bilgisayar kaynaklarını yönetmesine izin verir.

• Hizmet Yazılımları

Servis yazılımı, dosyaları kopyalama, dosya boyutunu küçültmek için sıkıştırma, sabit sürücüleri biçimlendirme, virüsleri temizleme, klavyeleri düzenleme ve dosya aktarma gibi tüm işlemleri gerçekleştirir. Tipik sistem destek görevleri, hizmet yazılımı kullanılarak gerçekleştirilir. İşletim sistemi yazılımı, yardımcı program yazılımı gibi çalışabilir, ancak bazı işlemler temel olarak özel hizmet yazılımı gerektirir.

Yazılım Yazmaya Başlarken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Yazılımı oluşturmadan önce donanım ve işletim sistemini kullanıcının seçmesi gerekir. İşlemci seçimi çok önemlidir. Ardından, kullanıcının işlemciyle uyumlu bir dile ve o dille uyumlu çalışabilecek bir derleyiciye ihtiyacı vardır. Bunun nedeni ise tüm işlemcilerin ve tüm dillerin birbirini desteklememesidir. 

Daha sonra kullanılacak olan programlama dili tespit edilir. Bir derleyici sayesinde kodlar makine diline dönüştürülür. Bu sebeple derleyici ile kodlama dili uyumlu olması önemlidir. 

Linux için düzenlenen bir program Windows`ta işlev gösteremez. Aynı şekilde Windows için düzenlenen bir program da Linux`ta çalışamaz. Belirleyici faktör, programın kullanıldığı işletim sistemi ve buna karşılık gelen adımlardır.

Yazılım Ne İşe Yarar?

Teknolojinin gelişmesiyle yazılım yaşamın pek oldukça alanında insanların karşına çıkar. Günlük hayata oldukça fayda sağlar. En büyük faydası zamandan tasarruf etmeyi sağlamasıdır. Yazılım yardımıyla uzun vakit gerektiren işler kısacık süreler arasında bilgisayar ya da makineler tarafınca yerine getirilir. Yazılım ile geliştirilen otomasyonlar yaşamı büyük seviyede kolaylaştırır. Şirketler ve bireyler için ekonomik hasılat sağlayacak halde iş süreçlerinin en kısa müddette yürütülmesini elde eden yazılım geliştirme yardımıyla iş verimlilikle yerine getirilebilir. Özellikle rakip analizi, sektör analizi, gereksinim analizi yönünde üretilen yazılımlar yardımıyla bereketlilik artar, iş geliştirme performansı yükselir. 

Yapılan araştırmalara nazaran tespit edilen gereksinimler doğrultusunda yazılım geliştirilmesine ehemmiyet veren şirketlerin karlılığı rakiplerine kıyasla 5-15 kat daha fazladır. 

Her bir yazılım türünden elde edilmiş yararlar farklıdır. Masaüstü yazılımlar kullanılarak iş süreçleri hızlanır. Verimlilik artar, ekonomik gelişme başarısı elde edilir. Personel yanlışı en aza indirgenir. Lojistik hizmetler düzenlenir, kargo ve sipariş takip edeni karmaşık olmadan yürütülür. 

Web yazılımı, donanım ve işletim sistemi yönetimini kolaylaştırır. Pek çok program dilinin kullanılması olası hale gelir. Hiçbir kurulum ya da indirme işlemine gerek kalmaz. Ayrıca mobil cihazlarda da kullanması uygundur.

Yazılım Nasıl Yapılır?

Yazılım ihtiyaçların zorunluluğundan kaçınılmaz olarak oluşturulur. Yazılım oluşturulduktan sonra 6 adımdan oluşan bir süreç izlenir. Öncelikle kullanıcının ihtiyaçlarının belirlenmesi ve yaşanılan sorunun tanımlanması. Daha sonra bazı analizler yapılır ve program ana hat üzerinde tasarlanır. Tasarlanan program koda dönüştürülür. Kodlama uygunluğu kontrol edilir ve ihtiyaç olan dokümantasyon daha da geliştirilir. 

Bir yazılım projesine başlamadan önce, kullanıcı oluşturmakta olunan yazılımın ulaşmaya çalıştığı aması ve hedefi belirlemesi gerekir. Hedefler belirlendikten sonra, onlara ulaşmak için yapılması gerekenlerin analiz edilmesi gerekir. Bunun için yazılımın hedef kitlesi, yaş grubu, demografik yapısı, uzman dağılımı gibi faktörlerin belirlenmesi gerekir. 

Algoritma tespit edildikten sonra kullanıcıdan veri sağlayan bir kodlama oluşturulur. Oluşturulan kod tamamlandığında program çalışır, mevcut hataları giderir ve yazılım oluşturma aşamasını tamamlar.

Programlama Yaparken Hangi Yazılım Dili Kullanılmalıdır?

• Kullanıcı ara birimine sahip uygulamalar için: Uygulama yazılımı yazmak için kullanıcı arabirimi kullanılıyorsa, kullanıcı arabirimini daha kolay ve hızlı tasarlamak için sürükle ve bırak mantığını kullanabilmek için C#, Visual Basic veya Java'yı önerilir. Oyun oluşturmaya aşina olmayan yazılım geliştiricileri genellikle kullanıma hazır motorlar kullanır, bu nedenle C# dilini öğrenmek bir zorunluluktur. Java dili, bir yazılım işi uzmanı olmak ve bu konuyla ilgili her türlü çalışmayı yapmak için geliştirilmesi gereken çok önemli bir dildir.
• Ara yüz yerine hız gerektiren işlemler için: Ara yüz gerektirmeyen ve hız gerektiren işlemler için yazılacaksa C, C++ veya Python öğrenmek çok daha idealdir. Hesaplamalar, dosya okuma ve yazma, aynı zamanda hemen hemen her elektronik devrede C dili kullanılır. Yürütme hızı diğer dillerle karşılaştırıldığında, C, makine diline en yakın olduğu için en hızlı programlama dilidir. Öğrenmesi biraz zor ama hız ve kaynak kontrolü açısından öğrenilmesi çok önemli dildir.
• Web sitesi yapmak için: Bir web sitesine veya web uygulamasına ihtiyaç varsa, HTML, CSS ve JavaScript bilinmesi gerekir. HTML ve CSS tek başına kullanılamaz, bu nedenle HTML dahil en az ikisinin bilinmesi gerekir.
• Bu üç dilde çok sayıda kaynak ve çevrimiçi ve kitapçılarda ücretsiz örnek kaynaklar bulunur. Bu yüzden bugün öğrenmesi çok kolay bir dildir. Aynı zamanda sayfaların canlandırılması için sunucu üzerinde çalışan PHP gibi bir programlama dili bilinmesi gerekir. Web siteleri oluşturulurken Django ve Flask gibi Python tabanlı web çerçeveleri de kullanılır.

Python, hemen hemen her işletim sisteminde kullanılabilen ve sistem programlama, uygulama programlama, web programlama gibi birçok alanda kullanılabilen gelişmiş bir dildir.