Havale Nedir? Nasıl Yapılır?

Havale yapmak için havale yapılacak kişinin adı-soyadı, hesap numarası ve göndereceğiniz tutar bilgisi gereklidir. Hesap numarası yerine 26 haneden oluşan IBAN ile de havale işlemi yapılır.

Havale nasıl yapılır?

Havale işleminin yapılabilmesi için, paranın gönderileceği hesaba ait 26 haneli IBAN (International Bank Account Number) numarasının bilinmesi gerekir. IBAN bilgisine sahip olmadan havale yapmak mümkündür. Bu şekilde havale için ise şube bilgisi ve hesap numarası bilgisi gerekir. 

Şubelere gidilerek banka çalışanları ile havale işlemi yapmak mümkündür. Fakat banka şubelerine gitmeden de dijital bankacılık uygulamaları kullanılarak havale işlemi gerçekleştirilir. Ayrıca, ATM’ler üzerinden de havale ile para transferleri mümkündür. ATM’ler üzerinden üzerinden “para transferi” kısmına gelinerek, “havale” seçeneğinin seçilmesi gerekmektedir. Dijital bankacılık uygulamalarında da bu kısım aynıdır. Bu seçenek seçildikten sonra gönderilmek istenen para tutarı sorulacaktır. Hesaplar arası aktarılmak istenen para tutarı sisteme girilir. Burada açılacak ekranda, paranın gönderileceği hesap sahibine ait isim soyisim bilgisi istenecektir. Genelde sadece baş harfleri aşikar olacak şekilde isim ve soyisim gizlenir. Parayı göndermek isteyen kişi tarafından tam isim soyisim bilgisinin olarak yazılması istenir. Bu kısımda istenen isim ve soyisim bilgilerinde, Türkçe karakterler ayırt edici değildir. Yani ö,ü,ğ,ş,ı,ç gibi harfler yerine,  o,u,g,s,i,c harfleri kullanılabilir. Bu şekilde yazıldığında da, sistem isim ve soyisim bilgisini doğru kabul edecektir. 

TCMB ve BKM’nin sunmuş olduğu yeni hizmet kapsamında, “Kolay Adres” ile havale gerçekleştirilir. IBAN bilgisine ihtiyaç duyulmadan havale işlemlerinin yapılabilmesi mümkün hale gelmiştir. Paranın gönderilmek istenen hesap sahibine ait cep telefonu, TCKN, VKN, e-posta, pasaport numarası gerekir. Bu bilgilere sahip olarak da havale işlemine olanak tanınır. Bu yeni hizmet, para aktarım işlemlerinin çok daha hızlı olmasını sağlar. Aynı zamanda para transferleri çok daha kolay bir şekilde gerçekleşir.  

Gerekli adımlar tamamlandıktan sonra havale işlemi sonlanır. İsim soyisim bilgileri de doğru ise, gönderilmek istenen tutar aktarılır. Tutar, hesap bakiyesinde var olan parayı aşmıyor ise, havale gerçekleşir. Hesaplar arası aktarım saniyeler içerisinde gerçekleşir. Havale ücreti de gönderilecek hesaba eklenerek, hesap bakiyesi kontrol edilir. Havale ücreti de eklenince, hesap bakiyesi yetersiz kalıyor ise, işlem gerçekleştirilmez. Bu durumlarda para göndermek isteyen kişiye “hesap bakiyesi yetersiz” uyarısı verilir. Havale işlem ücreti 0 TL olsa bile, gönderilmek istenen tutar, para göndermek isteyen kişinin bakiyesini aşamaz. Hesapataki tutardan fazla para gönderilmek istenirse, yine aynı uyarı verilir. Bu durumlarda havale işlemi gerçekleştirilemez. 

PTT havalesi nedir?

İki farklı havale türü vardır. Bunlar banka havalesi ve PTT havalesi olarak tanımlanırlar. 

PTT havalesi, bankalarda vadesiz hesabı bulunmayan kişilerin kullanabileceği bir havale yoludur. PTT şubelerine gidilerek gerçekleştirilir. Şubeye giden gönderici, kendine ait bilgileri ve alıcıya ait bilgileri iletir. Alıcı parayı alabilmek için kendisine yakın bir PTT şubesine gider. Kimlik kartı ile buradan parayı çekebilir. Paranın, PTT aracılığı ile alıcının adresine gitmesi de mümkündür.

PTT havalesi, banka havalesine göre daha uzun sürer. PTT havalesi için online olarak İPÇ hesabı ile para gönderimi de mümkündür. Açılımı interaktif posta çeki olan İPÇ ile de para transferi olur. 

IBAN ve hesap numarası nedir?

Özellikle son yirmi yılda gelişen internet teknolojileri bankacılık sektörünü hızlı olmaya itmiştir. Müşterilerin artan finansal işlemleri de bankaları farklı bankacılık hizmetleri geliştirmeye zorlamıştır. Hem bireysel hem de ticari müşteriler, sürekli olarak para transferleri yaparlar. Kişilerin bankalarını değerlendirirken referans aldıkları en önemli nokta, para transferi işlemlerinin daha kolay ve güvenilir bir şekilde yapılmasıdır. Bu değerlendirmelerden geçer not almak isteyen bankalar pek çok yöntem geliştirmektedir. Bunlardan bir tanesi de finansal kimlik numaramız olarak da adlandırabileceğimiz IBAN numarasıdır.

Türkçe karşılığı “Uluslararası Banka Hesap Numarası” olan IBAN (International Bank Account Number), para transferlerinde kolaylık sağlar. İlk olarak Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde, sonrasında ise farklı coğrafyalar ve Türkiye’de kullanılmaya başlanmıştır. Ülkemizde IBAN standardının bankacılık işlemlerinde kullanılmasına 1 Eylül 2005 tarihinde başlanmıştır. Resmi Gazete’de yayınlanarak zorunlu hale gelmesi ise 2010 yılında gerçekleşmiştir. Bugün Türkiye’de IBAN sistemi hem yurtdışı hem de yurtiçi bankalar arası yapılan para transferlerinde geçerlidir.

Ülkemizde 26 haneden oluşan IBAN’ın ilk iki hanesi ülke kodunu (ülkemizde TR) oluşturmaktadır. Daha sonra gelen iki ve beş hane sırasıyla kontrol basamaklarını ve banka kodunu oluşturur. Ardından gelen haneler ise müşteri hesap numarasını ifade etmektedir. Türkiye, IBAN formatını şu şekilde oluşturmuştur: “Ülke kodu + kontrol hanesi + banka/kurum kodu + rezerv alanı + temel hesap numarası alanı”.

IBAN’ın son 16 hanesi ise, müşteri hesap numarasını ifade etmektedir.

IBAN numarası nereden öğrenilir?

IBAN numarası farklı yollar ile öğrenilir. Bunlar, dijital bankacılık uygulamalarını kullanarak öğrenme yolu ve telefon bankacılığı ile öğrenme yoludur. Aynı zamanda, banka şubelerinden de IBAN numarası öğrenilir. Bunun yanında bazı bankalar, banka kartlarının üzerlerine hesap numaralarını ya da IBAN bilgilerini eklerler. 

IBAN numarası 26 haneden oluşan bir sayı dizisidir. Hesap numarası ise 16 haneden oluşur. Bu 16 hane, IBAN numarasının son 16 hanesi olarak tanımlanır. 

Havale ile EFT arasında ne gibi farklar vardır?

Para aktarım işlemlerinde kullanıcıların karşısına genel olarak iki farklı seçenek çıkar. Bunlar, havale ve EFT seçenekleridir. Elektronik fon transferi olarak tanımlanan EFT, havale işlemine çok benzer. Aktarım yapılacak hesaplar arası banka farkları ile EFT ve havale birbirinden ayrılır.

Havale işlemleri aynı bankaya ait 2 farklı hesap arasında gerçekleşen para aktarım işlemidir. EFT işlemi ise, iki farklı bankaya ait hesaplar arası para aktarım işlemidir. Aynı bankanın 2 farklı hesabı arasında gerçekleşen para transfer işlemi olan havale daha hızlıdır. Farklı bankalara ait hesaplar arasında gerçekleşen para transfer işlemi olan EFT ise daha yavaş tamamlanır. Yani havale işlemlerinde aktarılmak istenen tutar, karşı tarafın hesabına, EFT’ye göre çok daha kısa sürede ulaşır.

EFT ve havale arasındaki bir diğer fark ise, saat sınırlamasıdır. Havale aynı bankanın 2 farklı hesabı arasında gerçekleşir. Bu yüzden, havale işlemlerinde herhangi bir gün ve saat sınırlaması yoktur. Kişiler istedikleri anda, kendi bankalarına ait olan bir başka hesaba para aktarımı yaparlar. Aynı bankaya mensup oldukları için, bankalar genellikle bu işlemden herhangi bir ücret kesmezler. EFT işlemleri ise çalışma günlerinde ve mesai saatlerinde gerçekleşir. EFT işlemieri, farklı bankalar arasında gerçekleştikleri için saat sınırlamaları vardır. Mesai saatlerinden sonra, bir EFT işlemi gerçekleşirse, para o gün aktarılmaz. EFT işlemi bir sonraki iş günü içerisinde tamamlanır. Mesai saatleri genellikle 17.00’da biter. Mesai saatleri dışında gerçekleştirilmek istenen EFT işlemleri için ise, Fast özelliği kullanılır. Çalışma saatleri dışındaki EFT işlemleri için de aynı özellik kullanılır. Fast ile anlık para gönderimi yapılırsa, kişiler ekstra bir gönderim ücretine tabi tutulurlar. 

Havale hangi saatlerde yapılır?

Havale işlemi, her zaman gerçekleştirilebilir. Çünkü aynı bankaya ait 2 farklı hesap arasında gerçekleşir. Havale işlemlerinin tamamlanması için mesai saatleri içerisinde olma zorunluluğu yoktur. Havale yapmak için çalışma günleri içerisinde olma zorunluluğu da bulunmamaktadır. Havale işlemleri 7 gün 24 saat gerçekleştirilebilen işlemlerdir. 

Banka havalesi hafta sonu hesaba geçer mi?

Banka havaleleri, hafta sonları da hesaba geçerler. Aynı bankaya ait hesaplar arasında gerçekleştikleri için, saniyeler içerisinde karşı hesaba geçerler. Hafta sonları da çok kısa süre içerisinde para aktarımı gerçekleştirilir. 

Banka havalesi ne kadar sürede hesaba geçer?

Havale işlemleri çok kısa süre içerisinde, işlem gerçekleştirildiği an direkt olarak tamamlanırlar. Bu süre genellikle saniyeler ile ölçülür. Fakat bazı durumlarda 2 dakikaya kadar uzayabilir. Aynı bankaya ait hesaplar, aynı altyapıyı kullanırlar. Aynı zamanda aynı sistem üzerine kurulurlar. Bu sebeple, hesaplar arası transfer çok hızlı bir şekilde gerçekleştirilir. 

Yanlış hesaba havale yapıldığında ne yapılması gerekiyor?

Para transferlerinde IBAN numarasının yanlış girilmesi sonucunda, bazen yanlış hesaba para gönderimleri gerçekleşir. Kişiler yanlış bir hesaba para gönderimi yaptıklarını fark ettikleri anda, işlemi bildirirler. Bankalarının müşteri hizmetleri aranarak, havale işlemi ile ilgili iletişime geçilir. Müşteri temsilcisine, para transferinin yapıldığı zamana dair bilgilendirme yapılır. Aynı zamanda paranın hangi hesaptan ve kim tarafından aktarıldığı da bilgilendirilir. Paranın hangi hesaba aktarıldığı da bildirilir. Paranın aslında hangi hesaba aktarılmak istendiği de müşteri temsilcisi ile paylaşılır. Bunun yanında, gönderilen tutar da vakit kaybedilmeden müşteri temsilcisine söylenir. 

Paranın gönderilmiş olduğu yanlış hesap sahibine, müşteri temsilcisi ulaşır. Bu kişi parayı gönderen kullanıcı ile aynı bankaya sahip ise, işler daha kolaydır. Böyle durumlarda müşteri temsilcileri tarafından kendisine hızlıca ulaşılabilir. Yapılan yanlışlık kendisine açıklandığı takdirde, hesap sahibi parayı geri göndermeyi kabul edebilir. Böylece yanlışlık telafi edilmiş olur.

Paranın gönderildiği hesap sahibi farklı bir bankanın müşterisi ise, işler daha zordur. Bu gibi durumlarda prosedürler gereği işlemler biraz daha yorucu olur. Sonuç almak da daha uzun sürer. Yine de hesap sahibine ulaşılır. Hesap sahibi paranın geri gönderilmesini kabul ettiği takdirde sorun çözülür.

Paranın gönderildiği hesap sahibi, parayı geri göndermeyi reddederse, hukuk yoluna başvurulması gerekecektir. Hesap sahibi parayı göndermeyi reddettiği takdirde, bankalar bir şey yapamaz. Paranın rıza olmaksızın bankalar tarafından geri alınma gibi bir durumu olamaz. Bu durumda hukuka başvurmak dışında uygulanabilecek bir yöntem yoktur. 

2022 banka havale ücretleri

Para göndermek isteyen kişiden, havale ücreti olarak belirli bir tutar kesilir. Bu kişinin bankada işlem ücret muafiyeti varsa, ücret kesilmez. Havale işlemleri için bankaların kesebileceği ücretler 10 Şubat 2020’de düzenlendi. Bu düzenleme ile havale için uygulanacak azami ücret belirlendi. Bu ücret, EFT işlemleri için uygulanacakların yarısı kadar olacak şekilde belirlendi. 

01.01.2021 tarihi ile birlikte havale ücretlerinde uygulanan tarife tabloda verilmiştir: