WAN (Geniş Alan Ağı)

WAN, geniş alan ağı anlamına gelen bir terimdir. Yerel alan ağı (LAN) ile karşılaştırıldığında daha geniş bir alanı kapsaması söz konusudur. WAN belirli bir konumdaki bilgisayarlar ile bir başka konumdaki bilgisayarların iletişim kurmasını sağlar.

En basit bir biçimde açıklamak gerekirse WAN, LAN gibi birbiriyle iletişim kuran diğer ağlar koleksiyonudur. İnsanlar ve şirketler ihtiyaçlarına göre farklı WAN türleri oluşturabilirler. WAN ağların ağı olduğu için internet en büyük WAN olarak kabul edilir. 

WAN ne anlama gelir?

Pek çok açıdan WAN ile LAN aynı çalışma prensibine sahiptirler. TCP/IP protokolü kullanılır ve modem gibi cihazlardan destek alınır. WAN nasıl çalışır bunu anlamak için öncelikle LAN nasıl çalışır bunu bilmek gerekir. LAN söz konusu olduğunda tek bir ev veya bina geçerlidir.

WAN, LAN olarak belirlenen ağları bir node olarak ele alır ve onlardan bir küme oluşturur. Bu küme için çatı görevi görebileceği için genel olarak kapsayıcı bir şemsiye terimi olarak görülür. Diğer bir ifade WAN, coğrafi olarak farklı noktalarda yer alan ağ sistemlerine işlevsellik kazandırır.

WAN avantajları nelerdir?

WAN bağlantı, veri paylaşımı ve kaynak paylaşımı gibi çeşitli konularda sunduğu imkanlarla oldukça avantajlıdır. Maliyet düşürülse bile başlangıçta kurulum için gereken maliyet yüksek olabilir. Ayrıca oluşturulan WAN ağları sürekli kontrol ve bakım gerektirirler.

• Geniş bir alanı kapsar: WAN geniş bir coğrafi alanı kapsar. Farklı şehirlerde veya ülkelerde olsanız bile WAN üzerinden bağlantı kurabilmeniz mümkündür. İnternet servis sağlayıcıları bir WAN oluşturabilmek için size kiralık hatlar sağlayabilirler.
• Kaynak paylaşımı sağlar: WAN sayesinde yazılımlar ve buna benzer kaynaklar diğer kullanıcılarla paylaşılabilir. Örneğin, çeşitli firmaların sunduğu web hosting hizmetlerinde belirli sunucu kaynaklarının birden fazla sisteme paylaştırılması mümkündür.
• Verileri merkezi hale getirir: Kuruluşa ait e-posta, dosya ve yedekleme sunucuları gibi gereksinimler merkezi olanaklarla halledilebilir. Ofislerin tamamen sunucu üzerinden veri paylaşabilirler. Genel merkezden ise yedekleme ve destek gibi olanaklar sunulur.
• Yüksek bant genişliği sunar: İnternet servis sağlayıcısı tarafından sunulan kiralık kablolara sahip olduğunuzda standart bant genişliğinin ötesine geçebilirsiniz. Daha yüksek bir bant genişliğine sahip olacağınız için kuruluşunuzun kârını yükseltebilirsiniz.

WAN türleri nelerdir?

WAN iki farklı kategoride ele alınır ve bu iki kategorinin kapsamı oldukça geniştir. İlk tür Switched WAN, ikincisi ise point-to-point WAN olarak adlandırılır. Buna ek olarak WAN teknolojisine bağlı olarak geliştirilmiş olan beş WAN türü bulunur.

1. Switched WAN

Switched WAN yapısı içerisinde birden fazla bileşene sahip LAN ağları vardır ve bunlar paylaşımlı bir ağ altyapısı ile bağlantı kurarlar. Switched WAN farklı konumlardaki ağ kaynaklarının konumlar arasında nasıl dağıtılacağını belirler.

Switched WAN ağı ortak bir WAN ağ aracılığıyla birden çok uç düğümü (node) bağlamak için kullanılır. Point-to-point WAN türüne göre yapısı çok daha farklıdır. Çünkü point-to-point WAN türünde bir hatla bağlanan iki uç düğüm (node) söz konusudur.

2. Point-to-point WAN

Point-to-point WAN ortamında iki LAN ayrı ve güvenli bir hat üzerinden bağlanır. Çevirmeli ağ teknolojisini kullanan eski tarz geniş bant ağları bu konuda verilebilecek en ideal örnektirler. Switched WAN teknolojisine göre çalışma biçimleri farklıdır.

Kurumsal firmalar iki konum arasında güvenilir bir ağ performansı sağlamak için point-to-point WAN kullanırlar. Bu WAN türünde ağ performansı biraz daha yüksektir. Yerel alan ağı oluşturulmak istendiğinde ise iki LAN (node) birden fazla cihaza ayrıca bağlanmalıdır.

3. Diğer WAN türleri

WAN olmasaydı muhtemelen şirketler ve diğer kuruluşlar coğrafi bölgelerle sınırlı olarak hizmet vermek zorunda kalırlardı. LAN sadece belirli alanda çalışmayı imkanlı hale getirir ve altyapı oluşturmak biraz daha maliyetlidir. Çeşitli WAN türleri sayesinde bu engeller aşılabilmiştir.

• DIA WAN: DIA özel bir internet bağlantısı çeşididir. Bağlantının başkasıyla paylaşılması söz konusu değildir. DIA ile özel bir bant genişliği sunulur ve hız değişimi olmaz. Tamamen belirli konuma ve şirkete özel bir çözümdür.
• Broadband WAN: Aynı zamanda broadband internet WAN olarak bilinir. İndirme hızı genellikle yükleme hızından daha yüksektir. DIA çözümüne göre çok daha ekonomiktir ama performans açısından belirli dezavantajları vardır.
• VoLTE WAN: LTE üzerinden oluşturulan bu WAN türünde uzak konumlarda bağlantı kurulabilmesi hedeflenir. Bağlantı 4G, 4.5G veya 5G teknolojisi üzerinden sağlanır. Bu çözümde genel olarak kotalar vardır ve kota aşımı ayrı olarak ücretlendirilir.

Bu üç WAN türüne ek olarak MPLS WAN adını taşıyan bir tür daha vardır ama eski bir teknolojidir. Hat desteği sağlanarak mevcut LAN ortamını genişletmek temel hedeftir. Ayrıca SD WAN olarak adlandırılan ve birden fazla WAN bağlantısından yararlanmayı sağlayan bir tür daha vardır.