Makale

Makale, bir konu ile alakalı bilgiler vermek, herhangi bir fikri, tezi veya konuyu savunabilmek amacıyla yazılan yazılardır. Söz konusu düşünce, derinlemesine bir bakış açısıyla konunun temelleri etrafında incelemeler ve araştırmalarla ayrıntılı olarak tartışılır ve kanıtlanmaya çalışılır. 

Makale, ele aldığı konuyu ispat etmeye çalışması ve yöntemin sağlam delillere dayanması bakımından deneme, diyalog, fıkra gibi nesir türlerinden ayrılır. Bu nedenle, makalenin ana çıkış noktası düşünmektir. 

Bir makale yazmak, uzun bir araştırma ve bilgi toplama süreci gerektirir. Bu yüzden zaman olarak sabır gerektirir. Yazmaya başlamadan önce makalenin yazılacağı konuyu iyice araştırmak, tüm kaynakları taramak ve bilgi notları oluşturmak gerekir. Konu bir özne, bir görüntü, bir kişi veya bir eser olsa bile bir düşünce veya ondan çıkan bir fikir sonucunun etrafında işlenir. Makalelerin ağırlıkla ilgilendiği konular şunlardır:

• Sosyal hayatın düzeni ve yasaları
• Bilimlerle ilgili gelişmeler ve fikirler (fizik, kimya, tıp, astronomi, biyoloji, coğrafya, deneysel bilimler vb.)
• Sanatta gelişme ve yansıma (edebiyat, tiyatro, sinema, müzik, resim)
• Ekonomik gelişme ile ilgili alanlar
• Siyasi ve siyasi sorunların ilgilenildiği alanlar
• Sosyokültürel gelişmeler ile ilgili alanlar
• Düşünce ve felsefe ile ilgili alanlar

Makalenin özellikleri nelerdir?

Genel olarak makalenin özellikleri şunlardır:

• Makalenin ana unsuru, fikir düşüncesidir.
• Makaleler toplumu aydınlatmada, yönlendirmede ve kamuoyu oluşturmada önemli bir rol oynar.
• Yazar, okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla belirli ikna edici deliller, belgeler ve veriler kullanarak herhangi bir konudaki bakış açısını açıklamaya çalışır.
• Makalenin amacı; yorum, eleştiri, reklam ve bilgi de olabilir. Ancak, genellikle eleştirel tutum ön plandadır.
• Makale yazıldıktan sonra kitap olarak toplanabilir ve yayınlanabilir.
• Makalelerin dili açık, anlaşılır ve ciddidir.
• Okuyucusuna örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme ile düşünceyi geliştirmeyi bakış açısını değiştirmeyi amaçlar.
• Makalelerin olmazsa olmazı, tarafsızlık ilkesidir. Makale yazarı, açık tarafsız ve bilimsel olmalıdır.
• Makaleler hem bilimsel araştırmalara katkı sağlar hem de toplumsal sorunlara çözüm getirir. Bu nedenle makalelerin sosyal ve bilimsel hayatın gelişmesinde büyük etkileri vardır.
• Makaleler düşünce olarak nesneldir. Bilgiler ve düşünceler objektif ele alınır.

Makale türleri nelerdir?

Makaleler içerik ve yazılış amacına göre üçe ayrılır:

• Bilimsel makale

Farklı bilim dallarıyla ilgili inceleme ve çalışmaların sonuçlarının açıklandığı ve bu alanlarla ilgili daha önce yapılmış bilimsel çalışmaların tartışıldığı makale türüdür. Bilimsel makaleler, genellikle dergilerde ve kitaplarda yayınlanır.

• Edebi makale

Dil, edebi ve sanatsal temalarıyla ilgilenen makale türüdür. Edebi makaleler, dergilerde ve gazetelerde yayınlanabilir, kitap haline getirilebilir.

• Gazete makaleleri

Gazete makaleleri, sosyal ve politik konular gibi günlük konuların her gün gazetede yayınlanmasıdır. Sosyal yaşamda aktif olan her insanın, toplumsal konularda öğretici bir dil kullanarak gazetelerde meseleleri tartışmasıdır. Uzmanlık, bu yazılarda aranmaz. Bir konuda az veya çok fazla bilgiye sahip olan herkes, gazetede makaleler yazabilir. Bu makalelerde basit, akıcı ve samimi bir dil kullanılır.

Makalenin tarihçesi

Dünya tarihinde makalenin ilk örneğinin Çinli tüccarların kayıt altına aldıkları parşömenlerin olduğu bilinir. İlk makalede, bir tüfek inşa etme hakkında belge vardır. Türk edebiyatında ilk makale ise Şinasi ve Agah Efendi'nin resmi olmayan bir gazetesinde yazılmıştır. Bu makale ise Şinasi’nin yazdığı ‘Mukaddime’ adlı bir metindir. Makalenin Türk Edebiyatı'ndaki en önemli temsilcileri şunlardır:

• Ahmet Mithat
• Falih Rıfkı Atay
• Yakup Kadri Karaosmanoğlu
• Fuat Köprülü
• Yaşar Nabi
• Halit Fahri Ozansoy
• Ziya Gökalp
• Refik Halit Karay
• Namık Kemal
• Peyami Safa 
• Ziya Paşa
• Muallim Naci 
• Şemseddin Sami
• Beşir Fuat
• Hüseyin Cahit
• Süleyman Nazif

Makale yazılırken dikkat edilmesi gerekenler

• Makalelerin mutlaka başlığı olmalıdır.
• Yazar ve adres belirtilmelidir.
• Türkçe ve İngilizce özetler (anahtar kelimeler eklenerek) hazırlanmalıdır.
• Makale, araştırmanın amacını, kapsamını ve çalışma yöntemini açıkça belirten bir girişle başlamalıdır. Veriler, gözlemler, görüşler, yorumlar, tartışmalar, ara ve alt bölümlerle devam etmelidir. Tartışma ve sonuç ile bitmelidir.
• Kaynaklar belirtilmelidir. Katkı sunan kişi ve kurumlar eklenmelidir.

Makale hangi bölümlerden oluşur?

Makale yazımında giriş, gelişme ve sonuç en önemli esastır:

Giriş

Giriş bölümünde; kişinin vermek istediği görüş veya düşünce ifade edilmelidir. Bu bölümde çok fazla uzatma olmadan makalede ele alınacak konu ve ne hakkında yazılacağından bahsetmek gerekir. Giriş ne kadar dikkatli yazılırsa, okuma oranı o kadar yüksek olur. Çünkü okuyucunun okuyacağı ilk kısım olan açılış veya giriş kısmı, okuyucunun dikkatini çekerse okuyucu makaleyi okumaya devam edecektir. Bu nedenle aşırı yönlendirmeler veya gereksiz kelime kullanımı gibi uzantılar kullanılmamalıdır. Dolaylı anlatımla da okuyucu asla sıkılmamalıdır.

Gelişme

Bu bölümde ileri sürülen fikir ile ilgili gerekli olanlar, bu fikrin yazılma amacı ve bunu desteklemek için gereken belge ve deliller sıralanır. Bu şekilde konu açıklanır, tez savunulur ve olumsuz düşünceler çürütülür. 

Gelişme bölümünde, yazarın okuyucuyu ikna etmek için çok çalışması gerekir. Makale yazarı, ileri sürdüğü fikrin veya düşüncenin güvenilirliğini ve doğruluğunu arttırmak için örnekleme, tanık sunumu, sayısal belgeler gibi düşünce geliştirme yöntemlerini kullanır. Bu sayede makaleyi nesnel ve bilimsel bir temele oturtarak okuyucunun kafasında oluşabilecek soru işaretlerini net bir şekilde yanıtlar.

Sonuç

Sonuç bölümü, özet olarak kabul edilebilir. Bu bölümde makalede anlatılmak istenen düşünce veya fikir kesin bir ifadeye dayandırılır. Yazının tamamında anlatılan her şey, tek bir paragrafta toplanır ve okuyucunun aklında şüphe bırakmayacak şekilde sağlam delillerle son bulur.

Makaleyi daha iyi sonuçlandırmak için sonuca güçlü diyaloglar veya çeşitli örnekler eklenebilir. Makale yazarı, bu bölümde ileri sürdüğü fikri, kesin bir yargıya bağlar ve okuyucuya net ifadelerle makaleyi sunar.