Log (Günlük)

Log, günlük dosyası anlamına gelir. Bu dosya, olan biteni takip edebilmek için yazılımlar ve işletim sistemleri tarafından üretilir. Log dosyasının içerisinde tarih ve saat gibi bilgiler yer alır. Teknik konuların çözümlenmesi ve yazılımların geliştirilmesi sürecinde kritik öneme sahip olabilir.

Bazı log dosyaları çok basit amaçlarla kullanılırlar. Belirli yazılımlara ait son güncellemelerin kaydını tutmak için log dosyası oluşturulabilir. Ulaştırılan bu tür dosyalar aynı zamanda sürüm notları (release notes) ve değişiklik günlüğü (change log) olarak adlandırılırlar.

Log ne anlama gelir?

Bilgi işlem alanında log terimi günlük anlamını taşır. Belirli bir sistemle alakalı olan olayların otomatik kaydını oluşturur. Kayıtlarda zaman damgalı bilgiler yer alır. Neredeyse tüm yazılım uygulamalarında log dosyaları üretilir. Bu dosyalar sayesinde yazılımın ne gibi işlemler yaptığı takip edilebilir.

Log dosyası sistem bilgisi, performansı ve kullanıcıların etkinleri dahil ayrıntılı bilgilere sahiptir. Log dosyasının yararlı olduğu pek çok farklı durum vardır. Acil durumlarda kurtarma işlemlerini gerçekleştirmek veya yazılım geliştirme sürecini takip etmek için kullanılabilir.

Microsoft tarafından geliştirilen Windows işletim sistemlerinde meydana gelen tüm olayları, hataları ve diğer bilgileri kaydeden bir log özelliği vardır. İşletim sisteminde oluşabilecek hemen hemen tüm problemlerin log kaydı üzerinden takip edilebilmesi mümkündür.

Log dosyası nasıl açılır?

Log dosyasında yer alan veriler genellikle normal metinden oluşurlar. Bu nedenle log dosyalarını açabilmek için Not Defteri (Notepad) uygulamasını kullanmak yeterlidir. Dilerseniz log dosyasını kullandığınız web tarayıcı ile açabilmeniz mümkündür.

Log dosyasının farklı bir dosya biçimine dönüştürülmesi mümkündür. Yapılması gereken verileri kopyalamak ve yeni dosya biçimine yapıştırmaktır. Log dosyasındaki verileri okunabilir bir biçimde CSV, PDF ve XLSX gibi dosya türlerine aktarabilirsiniz.

Örneğin, log dosyasını Not Defteri ile açtıktan sonra içinde yer alan tüm metinleri bir Excel dosyasına aktarabilirsiniz. Daha sonra dosyayı CSV veya XLSX olarak kaydedebilirsiniz. Benzer şekilde Word dosyasına aktaracağınız verileri DOCX, PDF veya ODT olarak kaydetme şansınız vardır.

Log dosyası türleri nelerdir?

Log dosyaları tek bir tipte olmazlar. Genelde birbirinden farklı şekilde karşınıza çıkabilirler. Log dosyalarını sınıflandırırken ortaya koydukları işlevler göz önünde bulundurulur. Bazı durumlarda ise sistem tarafından üretilme amacına yönelik olarak adlandırılırlar.

• Access log: Access log, erişim günlüğü anlamına gelir. Bir web sunucusunda oluşturulur. Ziyaretçi sayısını, sayfalar için istek sayılarını ve ziyaret saatlerini gösterebilir.
• Event log: Event log, olay günlüğü anlamına gelir. Ağ trafiğini, hatalı girişleri, oturum açma denemelerini ve uygulama olaylarını kayıt altına alır.
• Server log: Server log, sunucu günlüğü anlamına gelir. Belirli bir sunucudaki tüm eylemlerin önceden belirlenen süre boyunca kayıt altında tutar.
• System log: System log, sistem günlüğü anlamına gelir. İşletim sisteminde meydana gelen olayların kaydını tutar. Hemen hemen tüm işletim sistemlerinde vardır.
• Change log: Change log, değişiklik günlüğü anlamına gelir. Bir uygulamada veya dosyada zaman içerisinde yaşanan tüm değişiklikleri listeler.
• Availability log: Availability log, kullanılabilirlik günlüğü anlamına gelir. Sistem performansı, kullanılabilirlik ve çalışma süresi gibi durumların kaydını tutar.
• Resource log: Resource log, kaynak günlüğü anlamına gelir. Sistemlerde yaşanan bağlantı zorlukları ve kapasite kısıtlamaları gibi durumlar bu dosyaya kaydedilir.
• Threat log: Threat log, tehdit günlüğü anlamına gelir. Güvenlik yazılımları tarafından kullanılır. Dosya veya uygulama trafiğini kontrol ederek sisteme yönelik tehditlerin kaydını içerir.

Log dosyası neden önemlidir?

Log dosyaları başka dosyalarda bulunmayan önemli bilgileri içerirler. Ortaya çıkan bazı sorunların anlaşılması için gereklidirler. Soruna neden olan durumu daha net anlayabildiğiniz sürece müdahale edip düzeltme şansınız çok daha yüksektir.

Bilgi işlemin olduğu her alanda log dosyaları gereklidir. Bu dosyaların izlenmesi ve analizi sayesinde oluşturulan ağların çalışma performansları iyileştirilebilir. Böylece sistem kararlılığı artırılabilir. Ayrıca çalışmaların şeffaf bir biçimde yürütülmesini sağlarlar.

Log dosyalarını takip etmek daha iyi iş kararlarının alınabilmesini sağlar. Bir uygulama içindeki kullanıcıların davranışı günlük dosyasında tutulur. Her bir veriyi inceleyerek analiz yapabilirsiniz. Geliştiriciler genelde kullanıcı hedeflerine daha fazla yaklaşabilmek için bu dosyaları kullanırlar.

Log dosyalarına eriştiğinizde hataları bulabilmek için kullanacağınız en kritik kelime "error" olacaktır. Bu kelimeyi kullanarak hızlı bir şekilde hatanın olduğu noktaya geçiş yapabilirsiniz. Bir log dosyasının oluşturulması varsayılan işlev olmadığında ek yapılandırmaya ihtiyaç duyulabileceğini unutmayın.