Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), kanun ve ilgili mevzuatların öngördüğü işleyişi yerine getirmek üzere oluşturulmuş, idari ve mali olarak bağımsız olan bir kamu tüzel kişiliğidir. Bu örgütün merkezi, İstanbul'dadır. 

Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak, bankaların ve özel finans kuruluşlarının rekabetçi bir yapıda faaliyet göstermelerine ortam yaratmak amacıyla kurulmuş bir kamu kuruluşudur. Ülkenin büyümesine ve istikrarına düzenli olarak katkı sunmak ana hedefidir. Kuruluş, 23.06.1999 ve 2373 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4389 sayılı Bankacılık Kanunu ile mali piyasa gözetiminin etkinliğini artırmaya yönelik politikalarla uyumlu, kamu tüzel kişiliğine sahip, idari ve mali özerkliği taşıyan bir kuruluş olarak kuruldu. 

1 Kasım 2005 tarih ve 25983 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile etkinlik ve kapasite bakımından bağımsızlı güçlendirilmiştir.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu BBDK Ne Zaman Kuruldu?

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun kurulması, 1990'ların sonunda bağımsız bir denetim organı ihtiyacına denk geldi. Denetim mekanizmasının ortadan kaldırılması için bağımsız ve özerk bir kuruma ihtiyaç duyuldu. Bankacılık sektöründe parçalanma 1999 yılına kadar sürdü. 

Bankacılık sektöründe denetim ve düzenleyici faaliyetlerin güçlendirilmesi ile bağımsız bir karar alma mekanizmasının oluşturulması amacıyla Haziran 1999 tarihinde 4389 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu kurulmasına karar verildi. BDDK'nın faaliyetlerini 15 ay içerisinde tamamlayan kuruluş, ilk faaliyetlerine 2000 yılı Eylül ayında başladı.

BDDK’nın Görevleri Nelerdir?

• Tasarruf sahiplerinin menfaatlerine, bankaların düzenli, güvenli çalışmasına ve ekonomiye önemli zararlar verme riskine sahip her türlü şekil ve faaliyeti önlemek,
• Kredi sisteminin etkin işleyişini sağlamak için gerekli karar ve tedbirleri almak,
• Bankalar ve finansal holding şirketleri ile diğer leasing, faktöring ve finans şirketleri; kuruluş ile faaliyetleri, yönetim yapısı ve organizasyonu, birleşme, konsolidasyon, hisse değişimi ve tasfiyeyi düzenlemek, uygulamak, uygulanmasını sağlamak, izlemek ve denetlenmek,
• Bağımsız denetim, değerleme, derecelendirme ve destek hizmeti veren yetkili kuruluşların, faaliyetlerini yönetim kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yürütmelerini sağlamak,
• Yurt içi ve yurt dışı eş değer kuruluşların katıldığı uluslararası mali, ekonomik ve mesleki kuruluşlara üye olmak, yetkilerine giren konularda yabancı yetkili mercilerle anlaşmalar yapmak,
• Mali hizmetleri geliştirme stratejisi belirlemek,
• Bakanlıklar da dahil olmak üzere kamu veya özel kurum ve menfaat sahiplerinden görevlerine ilişkin konularda görevlendirecekleri personel veya yazışma yoluyla her türlü bilgi ve belgeyi, gizli dahi olsa talep etmek ya da görüntülemek, araştırmaların yayınlanmasına yönelik faaliyetlerde bulunmaktır.

BDDK’nın Yetkileri Nelerdir?

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun yetki ve sorumlulukları, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nda açıkça tanımlanmıştır:

• Denetim otoritesi ve bankacılık düzenlemeleri hükümlerinin genel çerçevede gözden geçirilmesi,
• Bankaların ve diğer finansal kuruluşların faaliyetlerini denetlenmesi,
• Kredi sisteminin iyi çalışmasını sağlanması,
• Tasarruf sahibinin, işlemlerde hak ve menfaatlerini korumaya devam etmek, finansal hizmetlerinde finansal piyasa geliştirme faaliyetlerini yürütmek ve istikrarlı bir akışı sürdürmektir. 

Ayrıca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, finansal şirketler ile bankalar başta olmak üzere bazı bankacılık dışı kuruluşların faaliyetlerini, teşkilat yapılarını ve yönetimlerini, şirket içi, birleşme, bölünme, hisse değişimi ve aralarındaki tasfiye işlemlerini düzenler ve uygular. Banka birleşmeleri gibi faaliyetlerin yürütülmesini takip eder. BDDK ayrıca, uluslararası kuruluşların katıldığı mali, ekonomik ve mesleki kuruluşlara üye olarak yurt dışında kendi yetki alanına giren konularda mutabakat zaptı imzalamakla da yükümlüdür.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun temel görevlerinden biri de finansal piyasalarda güven ile istikrarı sağlamak ve sürdürmektir. BDDK, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak ve kredi sisteminin finansal sistemde etkin bir şekilde işlemesini sağlamak amacıyla, kooperatif finans kuruluşlarına yönelik piyasaya yönelik politikalar geliştirir.

BDDK’nın Bankalarla İlgili Görevleri Nelerdir?

• Bankacılık kanununun uygulanmasına ilişkin yönetmelik ve duyuruları, Bakanlar Kurulu kararlarını ve bankacılık düzenlemelerini yayınlama hakkına sahiptir.
• Bankaların kuruluşu, yönetimi, işletilmesi, devri, birleşmesi, tasfiyesi ve denetimine ilişkin esasları belirler.
• Bankacılıkla ilgili her türlü mevzuatı hazırlar uygular.
• Tasarruf sahiplerinin haklarını ve bankanın düzenli işleyişini tehlikeye atabilecek her türlü işlem ve uygulamaları önlemeyi sağlar.
• Kredi sisteminin sağlıklı çalışmasına öncülük eder.
• Finansal hizmetler sektörünün geliştirilmesi, işlem ve aracılık maliyetlerinin düşürülmesi, bankanın kârlı, verimli ve makul bir şekilde ve finansal piyasa katılımcıları arasında rekabetçi bir ortamda faaliyet göstermesini sağlar.
• Uluslararası bankaların denetim ve bankacılık sektörü performansını yakından takip eder, geçmiş deneyimlerinden yararlanır, finansal piyasa katılımcıları arasında rekabet ortamı yaratırken bankanın karlı, verimli ve makul çalışmasına yardımcı olur.

BDDK’nın Sorumlu Olduğu Diğer Faaliyetler

BDDK'nın sorumlu olduğu diğer faaliyetler arasında Avrupa Birliği (AB) müzakereleri çerçevesinde Türkiye'de oluşturulan düzenlemelerin AB mevzuatına uygunluğuna yönelik çalışmalar da vardır. Bu çerçevede BDDK, bugüne kadar 33 ülke ile iş birliği anlaşmaları imzalamıştır. Ayrıca, denetim ve düzenleyici faaliyetleri kapsamında detaylı bilgileri içeren bültenler yayınlamaktan ve bu verileri kamuoyu ile paylaşmaktan sorumludur.

BDDK’nın Denetimine Tabi Kurum ve Kuruluşlar

BDDK'nın denetimine tabi olan finansal kurum ve kuruluşlar, BDDK tarafından düzenli olarak denetlenir. Bugün BDDK tarafından düzenlenen ve denetlenen kurum, kuruluş, banka ve şirketlerin toplam sayısı 220 civarındadır. Bu kurum ve kuruluşlar şunlardır:

• Yerli bankalar,
• Yabancı banka temsilcilikleri,
• Finansal holding şirketleri,
• Varlık yönetim şirketleri,
• Faktoring şirketleri,
• Finansal kiralama şirketleri,
• Finansman şirketleri,
• Ödeme kuruluşları,
• Elektronik para kuruluşları,
• Kart kuruluşları,
• Takas ve mahsuplaşma kuruluşları 

BDDK, bunları düzenli olarak denetler, kuruluşlarına onay verir ve ilgili mevzuata uygunluğunu kontrol eder.