Asosyal

Asosyal, seçimini sosyal olmaktan yana kullanmayan kişiye ya da topluma verilen bir davranış biçimidir. Halk arasında genellikle bir sorun ya da bir hastalık olarak görülür. Ancak asosyal olmak, bir seçimdir. 

Kişinin kendi dünyasında yalnız olmak istemesi, insanlar ile diyalogda ya da eylem içerisinde bulunmak istememesi gibi spesifik özellikleri vardır. Asosyallik kavramı, özellikle antisosyallik ve içe kapanıklık kavramları ile karıştırılır. Bu üç kavramın kısaca farkları şunlardır:

• Asosyallik; kişinin başka insanlar ile diyalogda ya da eylemde bulunmama seçimidir.
• Antisosyallik; kişinin başka insanları ve onların haklarını umursamama; hayatının büyük çoğunluğunda kendini en ön plana koyma seçimidir.
• İçe kapanıklık; kişinin kendisi istediği halde başka insanlar ile diyalogta ya da eylemde bulunacak adımı atamaması durumudur..

Asosyal olma nedenleri nelerdir?

Asosyallik, bir karakter özelliği değil, davranış seçimidir. Dolayısıyla anne-baba genleri ile çocuğa aktarımı söz konusu değildir. Çocuğun, büyütülme şekli ile edindiği bir davranış olmak ile beraber bireyin gençliği, hatta yetişkinlik dönemindeki karşılaşılan zorluklar dahi asosyal olma sebepleri arasında yer alabilir.

Bireyi asosyal yapan bir çocukluk yaşamının temelinde, kötü iletişim yatar. Aile, çocuğunun nelerden hoşlandığını, hangi ortamlardan haz alıp hangi ortamlardan uzak durmaya çalıştığını anlamaya çalışmaz; kendi fikrine göre yararlı olan bir şeyi, çocuğunun karakter süzgecinden geçirmeden uygulamaya kalkıp, bu davranışı alışkanlık haline getirirlerse; çocukları da ilerleyen süreçte kendi kabuğuna çekilmek için ortam ve an kollayabilir. Çünkü çocuğa göre karşısında onu dinleyen, isteklerini önemseyen, isteği ailesi ile örtüşmese dahi bunu kalp kırmadan belirten ebeveynler yoktur. 

Tam tersi olarak, ona genelde istemediklerini dayatan ebeveynler vardır. O da kendisini yalnızken çok daha huzurlu hissettiği anda, artık bu yalnızlığı bir sığınak haline getirip, kendisini kötü hissettiğinde sığınağına çekilmekten mutluluk duyacaktır.

Birey çocukluğunu kaliteli şekilde geçirse de, yine de gençlik ve yetişkinlik dönemlerinde özellikle onu anlamayan insanlar ile birlikte olması, bireyi kendi oluşturduğu sığınağındaki mutluluğa, dolayısıyla asosyal olmaya itecektir. Bu aslında, içgüdüsel bir mutluluk arayışıdır. Mutlu olunmayan ortamlardan, kişilerden ya da toplumlardan uzak durma isteğidir.

Asosyal insan belirtileri nelerdir?

• Toplum içerisine karışmaktan haz almazlar.
• Kalabalık yerlerde bulunmaktan keyif almazlar.
• Genelde kendilerini kimseye anlatamadıklarını ya da çoğu insanın kendilerini anlamadıklarını düşünürler. Bu düşünce de, onların kabuğuna çekilmesi için yeterlidir.
• Sakin kalmaktan ve kendini izole etmekten keyif alırlar. Tatil planlarını genelde huzur temalı tasarlarlar. Toplu eğlence, parti, grup etkinlikleri gibi programları tercih etmezler.
• Asosyallik belirtisi gösteren çocuklardaki en önemli belirtilerden biri; park, anaokulu gibi diğer çocuklar ile sosyal etkileşime girmesi muhtemel yerlerde, genellikle yalnız oyunları tercih etmesi; anne ve babasını bir sığınak olarak gördükleri için diğer çocuklar ile değil de, anne ve babası ile oyun oynamak istemeleri, en belirgin özelliklerindendir.

‘’Asosyal Bir Aile Olmayalım!’’

İnsanların asosyal bir aileye sahip olmak istememesi gayet normaldir. Bunun sebebi; ailenin içerisindeki iletişimin asla kesilmemesini ve birbirlerinden haberdar olmak istemeleri, dertlerini paylaşmaları ve birbirlerinin dertlerini anlayacak ölçüde iletişimde kalmaları, çoğu aile ferdinin istediği bir olgudur. 

Ancak asosyal bir birey, genel olarak iç dünyasını paylaşmak istemez. Kalabalık aile yapısından hoşlanmaz. Sakinlik, onu mutlu eden yegane etmenlerden biridir. Bu da aile içerisinde asosyal birey ile sosyal bireylerin irili ufaklı çatışmasını beraberinde getirmektedir. Bir taraf iletişim konusunda süreklilik isterken, diğer taraf sakinliği huzur olarak görmektedir. Asosyalliği önleme çalışmaları, iki ana başlıkta toplanabilir:

‘’Çocuğum Asosyal Olmasın!’’

Bir çocuk asosyal olma eğiliminde ise öncelikle ailesinin çocuğunu bu davranışa sürüklediğini bilmek gerekir. Bunun sebebi, çocuk asosyalliği tercih ediyorsa annesi ve babası ile gerekli yakınlığı, iletişimi kuramamış demektir. Çocuğun ilk arkadaşı, ailesidir. Ailesi olan ilişkisi, ileride edineceği tüm sosyal çevrenin temellerini oluşturacaktır. Olaya bu denli hassas bakmak, sürekli iletişimde olmak, özellikle çocuğun sevildiğini, sayıldığını, fikirlerinin önemsendiğini hissetmesine özen göstermek gerekir.

‘’Ailemde Asosyal Birey Var!’’

Ailede çocuk, genç ya da yetişkin fark etmeksizin, asosyal bir yaşam tarzını benimseyen ve bu yaşama gitgide ısınan bir birey fark edildiği anda, yaşına bakılmaksızın karşınızda yalnız kalmış bir çocuk birey varmış gibi hassas olmak gerekir. İlgi alakayı, ailenin istediği ve onay verdiği koşullarda ya da yöntemlerde değil; karşısında bireyin hoşlanacağı tarzda göstermek, o bireyin ‘’ben yalnız değilim’’ huzuruna erişmesinde rol oynayacaktır. 

Geri kalan tüm aile fertlerinin de bu konuda aynı ölçütte hassas davranmaları; o bireyin asosyal yaşama adım atmasını sağlayan ‘’Ben yalnızım. Kimse beni anlamıyor.’’ mottosunun kırılmasına; aile fertleri ile daha sosyal bir yaşama adım atmasına zemin sağlayacaktır.

Asosyal olmamak veya asosyallikten kurtulmak için neler yapılmalıdır?

Yalnız kalmak, kişiye kalabalık ortamlara göre daha keyifli gelmeye başlayabilir. Kişi, kendisine yakın hissettiği insanlardan gitgide uzaklaştığını fark edip, onların uymayan fikirlerine tahammül edemediğini hissediyor olabilir. Dönem dönem kişinin kendi kabuğuna çekilmesi kişiye keyif veriyor olabilir. 

Ancak, insanlar ile iletişime geçmedikçe onlarla olan mesafe, kişinin kendisini geri çekmesiyle daha fazla artacaktır. İletişim; kadın-erkek, anne-baba, ebeveyn-çocuk ve hatta iş arkadaşı dahil tüm sosyal ilişkilerdeki mutluluğun anahtarıdır. Bu anahtarı kaybeden bireyler, kendini kimseye rahat ifade edemediği, onunla diyalogda olan bireylerin de onu tam olarak anlayamadığı ve temasa geçemediği durumların ortasında bulacaktır. Bu yüzden asosyal olmamanın ve hatta asosyallikten kurtulmanın en etkili yolu, karşılıklı iletişimdir.