Podcast

Podcast, genellikle dizi halinde yaratılan dijital ses dosyalarıdır. İnternet üzerinden, bilgisayarlar ve taşınabilir akıllı cihazlar aracılığı ile kullanıcılar tarafından indirilebilir ve dinlenebilirler.

Podcast kelimesi, 2000'li yıllarda pod (küçük kapsül) ve iPod kelimelerinin yayınlanmasından oluşmuştur. Podcast'ler ilk olarak iPod için geliştirildi. Ancak bugün, Podcast terimi yalnızca iPod'a özgü değildir. 

Podcast sistemi ile internetten programlar ile ses veya video kayıtlarını indirme arasındaki fark, Podcast'in bir "feed" kullanmasıdır. Yani cihazla birlikte gelen özel yazılımı görüntüleyerek yeni bölümler otomatik olarak yüklenir.

Çalışma İlkesi

Podcast, çevrimiçi yayınların abonelik yoluyla kullanıcılara ulaştırılmasıdır. Birçok Podcast, MP3 ve görüntü dosyası formatlarındadır ve RSS protokolü kullanılarak gönderilir. Podcast, kullanıcıların diledikleri zaman kullanabilecekleri dergi, belgesel gibi tüm eğitim yayınlarını içerir. Bu unsurlardan farkı, işitme ve görme yoluyla iletilmeleridir. 

Hızla çeşitlenen bu sektör, özellikle de eğitim ve reklam gibi alanlarda güvenlik amacıyla kullanılıyor. Podcast, uzaktan eğitimde de çok önemli bir rol oynuyor. Böylece öğrenciler ve öğretmenler her zaman, her yerde bilgi paylaşabiliyor.

Teknik Bilgiler

Podcast'ler, oynatıcıya dağıtılacak uygun ses veya video dosyalarıdır. Kullanıcılar bir abonelik yöntemiyle çok sayıda Podcast'e erişebilir. 

Bunun özü, Gerçekten Basit Dağıtım (RSS) özelliklerine sahip bir Genişletilebilir İşaretleme Dili (XML) dosyasıdır. Bu dosya, mevcut tüm öğelerin ve bölümlerin bir listesini içerir. Dahil edilen toplayıcı program, kaydedilen dosyaları düzenli olarak tarar ve bunları yeni bölümlerle otomatik olarak günceller. Mobil cihazlarda (PDA, cep telefonları, bilgisayarlar) podcast dinlemek etkili bir öğrenme aracıdır.

Tarihçe

Dave Winer tarafından geliştirilen RSS besleme teknolojisi, çoğu kullanıcının çevrimiçi günlük olarak kullandığı blogların popülaritesi ve yaygınlaşması, okuyucuların blogları düzenli olarak takip etmesini zorlaştırdığında, kullanıcıların takip ettiği blogları günceller. Yeni veriler varsa, kullanıcının bilgisayarına otomatik olarak indirilecektir. Zamanla site sahipleri, ses kayıtlarını bloglarında kullanmaya başladılar ve her konu hakkında düşüncelerini daha hızlı, etkili bir şekilde paylaşmaya başladılar. Web sitenin büyük bir parçası haline geldi ve kullanıcılar, bu dosyaları indirip dinlemeye başladılar.

2001 yılına gelindiğinde bir Podcast'in tüm bileşenleri, teorik olarak hazırdı. Ancak Podcast'lerin konsepti, ses dosyalarını (özellikle mp3 formatında) RSS beslemeleri aracılığıyla taşınabilir müzik çalarlara otomatik olarak indirmekti. Yalnızca 2003'te aktarılması gerektiğinde ortaya çıktı. 

2001-2003 yılları arasında internet üzerinden ses dosyalarının paylaşılması ve taşınabilir müzik çalarların kullanılması yaygınlaştı. 2003'te Dave Winer, kendi web bloğunda RSS beslemesi aracılığıyla NPR gösterisi için ses dosyaları sağlayan arkadaşı ve radyo sunucusu Christopher Rydon için MP3 dosyalarını içeren bir RSS beslemesi geliştirdi. Bu otomasyon, blog ses dosyalarına büyük ölçüde yardımcı oldu. 

Bir sonraki adımda Adam Curry, iPodder adlı bir program yarattı. Bu, indirilen ses dosyalarını RSS beslemelerini kullanarak senkronize edilmesine olanak tanır. Başka bir deyişle, ünlü Apple müzik çalar iPod'a otomatik olarak aktarılabilir. Podcast resmen bu gelişmeyle doğdu. Bu nedenle insanlar en sevdikleri blog ses dosyalarını herhangi bir özel çaba harcamadan bir iPod ve Adam Curry tarafından oluşturulan bir komut dosyası kullanarak her zaman, her yerde dinleyebilirler.

Podcast adı, yazar Ben Hammersley'in The Guardian'da 12 Şubat 2004'te yayınlanan bir makalesinden geliyor. Bu konuda kesin bir bilgi yok ancak bu makale podcast isimlerinin bilinen ilk kullanımını içeriyor. Ben Hammersley’in, beklendiği gibi, podcast adını iPod ve yayın kelimelerini birleştirerek oluşturdu. 

2005 yılında New Oxford American Dictionary'nin editörleri onu "podcasting" ve "yılın kelimesi" olarak adlandırdı ve "internetten kişisel bir müzik çalara veya dijital bir kaydın dijital kaydına indirilebilen bir radyo yayını" olarak tanımladı.

Son yıllarda tüm dünyada popülerliği hızla artan Podcast yayınları, birçok insanın Podcast yayınları yaparak, dünyanın her yerinden insanlara ulaşabilmesinin önünü açtı. Podcast yayıncılığı üzerinden para kazanan insanların sayısı her geçen gün artıyor olsa da, podcast yayıncılığı yapan insanların tamamı, bu yayınları sadece para kazanma amacıyla yapmıyor. İnsanlar kendi düşüncelerini, yaşamış oldukları anıları, edindikleri bilgileri, hayat tecrübelerini, hayatın herhangi bir alanına dair düşüncelerini ve daha birçok şeyi diğer insanlarla paylaşabilmek için podcast yayınları kaydediyor ve bunları diğer insanlar ile paylaşıyorlar.

2000'li yılların başından itibaren popülerlik kazanan ve her geçen gün popülerliği daha da artan Podcast yayınları, farklı platformlar üzerinden dinlenebiliyorlar. Türkiye'de ise özellikle son 5 sene içerisinde herkes tarafından bilinir hale geldi denilebilir. 

Podcast yayınlarını genel olarak tanımlamak gerekirse, blog yazarlığının sesli bir şekilde yapılması olarak düşünülebilir. Her bir Podcast yayını farklı bir konu üzerinde hazırlanabilen sesli içeriklerdir. Bir Podcast yayıncısı, Podcast’lerini paylaştığı platform üzerinden her seferinde farklı konular üzerinde yayınlar yapabilir. Yayıncısının isteğine göre şekillenen ve sınırsız özgürlüğe sahip olan bu sesli yayınlar, tek bir kişi tarafından yapılabileceği gibi birden fazla kişi tarafından da yapılabilirler.

Kelime anlamı olarak, canlı yayın anlamına gelen cast kelimesi ile pod kelimesinin birleşmesi sonucu oluşmuştur. Bir başka deyiş ile, canlı olarak kaydedilen sesli yayınların, istenildiği zaman istenildiği yerde farklı kullanıcılar tarafından dinlenebilmesi olanak sağlaması anlamına gelir. Çıkış dönemi ele alındığı takdirde, iPod ile bağlantılı bir şekilde ortaya çıktığı söylenebilir. Başlangıçta sadece iPod ürünleri üzerinden dinlenebilecek şekilde tasarlanan bu yayınlar, şu an birçok işletim sistemine uygun halde dünyanın her yerindeki insanlar tarafından dinlenebiliyorlar.  Farklı Podcast yayınlama ve dinleme platformları şu anda milyonlarca insana hizmet etmek durumunda. Her türlü cihazdan dinlenebilecek şekilde yayınlamayı mümkün kılan yeni teknolojiler sayesinde, birçok insan tarafından yayınlar dinlenebiliyorlar. 

Podcast nasıl yapılır?

Podcast yapmak ciddi bir emek ister. Podcast yayıncısı olmak ise, yani sürekli olarak Podcast yayınları yaparak para kazanmak ya da belirli bir takipçi kitlesine ulaşmak isteyenler ise, istikrarlı bir şekilde disiplinlerinden ödün vermeden yollarına devam etmelidirler. 

Podcast kaydetmeye karar veren insanlar, başlangıçta yayınlarının çok az insan tarafından dinleneceği gerçeğini kabul etmelidirler. Bu kabullenişten sonra, gerekli ekipmanlara sahip olunmalıdır. Bütçeye bağlı olarak ve hedeflenen kitlenin özelliklerine bağlı olarak gerekli ekipmanlar değişiklik gösterebilir. Belirli bir dinleyici kitlesine ulaşan Podcast yayıncılarının yayın kalitelerini yüksek tutmaları gerekeceği için, ekipman kalitesinde de ucuza kaçmamaları gerekmektedir.

İlk kez Podcast yayını kaydetmek isteyen insanlar ise çok fazla para harcamadan, gidişata göre daha sonradan ekipmanları yenilebileceklerini akıllarından çıkarmadan ekipman alışverişi yapmalıdırlar. Çünkü Podcast yayınları, her zaman yayın sahibinin istediği dinleyici kitlesine ulaşamayabilir. Bu da, hayal kırıklığı ve boşa harcanmış paralar olarak sonuçlanabilir. 

Ekipman seçimi

Podcast yayıncılığına ilk kez başlayan insanlar, ekip ekipman için 1000 TL civarında bir bütçe ayırmalıdırlar. Yüksek kalitede dijital ses içerikleri üretmek isteyen insanlar için ise bu bütçe daha fazla olacaktır. Erişilmek istenen yayın kalitesi, hitap edilmek istenilen kitle gibi unsurlar, gerekli olacak bütçenin belirlenmesinde göz önünde bulundurulması gereken unsurlardır.

Podcast yayını kaydedebilmek için sesi alabilecek bir mikrofona ihtiyaç duyulur. Podcast kaydedilirken günlük hayatta kullanılan kulaklık mikrofonlarının yetersiz kalacağının bilinmesi gerekir. Ayrıca bilgisayar mikrofonları da Podcast yayınları için yeterli kalitede ses kaydetmek için elverişli değildirler. Podcast’lerde içeriğin dinleyiciler tarafından dinlenebilmesi, içeriğin ne kadar ilgi çekici olduğunu bağlı olarak değişir. Fakat içeriğin ilgi çekici olması tek başına yeterli değildir; ses kalitesi bir Podcast’in dinlenmesini garanti edemez; fakat ses kalitesi bozuk bir Podcast kesinlikle dinlenmeyecektir. Dijital ses dosyalarında cızırtı, buğu, kalitesizlik ve benzeri sebepler dinleyicilerin bu yayını dinlememelerinin temel sebepleri olarak sayılabilir.

Mikrofon seçimini tamamlayan kullanıcılar, eğer profesyonel bir Podcast yayını yapmak istiyorlar ise, POP filtresi kullanmalıdırlar. Bu filtre sayesinde kullanılan mikrofonun ömrü uzayacaktır.  Bunun yanında kayıt alırken, bir takım ses patlamaları da POP filtresi tarafından engellenecektir. 

Podcast yapmak isteyen kullanıcılar için kullanılması zorunlu olmayan bir diğer ekipman ise kulaklıktır. Yayınlarına konuk alarak Podcast kaydetmek isteyen yayıncılar, kayıt sırasında birden fazla kişi konuşurken kulaklık yardımı ile kendi seslerini daha net bir şekilde duyabilirler. Bu da yayının çok daha kaliteli ve sağlıklı bir şekilde ilerlemesi imkânını kullanıcılara sunar. Aynı zamanda, kaydı yapan kişi kulaklığı takarak herhangi bir sorun olduğu takdirde, hemen fark edecektir ve bu soruna  direkt olarak müdahale edebilecektir. Kulaklık yardımı ile her şeyin yolunda olup olmadığı kontrol edilebilir ve daha kaliteli yayınlar kaydedilebilir.

Popüler Podcast platformları

Podcast yayınları kaydedildikten sonra bu yayınlara uygun, özel olarak tasarlanmış platformlar sayesinde paylaşımlar yapılır. Spotify ve iTunes  gibi platformlar, Podcast yayınlarının popüler olarak paylaşıldığı platformlar arasında başı çekerler. Dünyada en çok kullanılan Podcast platformları ise aşağıda sıralanmıştır:

• Anchor
• AntennaPod
• Audacity
• BlogTalkRadio
• Downcast 
• Apple Podcasts
• Google Podcasts
• iTunes
• Juice 
• Overcast 
• Player FM
• Podwalk
• Rhythmbox
• Stitcher Radio
• Swell Radio
• Spotify
• TalkShoe
• TuneIn
• Yahoo! Podcasts
• Winamp

Podcast kullanım amaçları

Podcastler, yayıncısının isteklerine ve dinleyici kitlesinin segmentasyonuna göre çok farklı amaçlara hizmet edebilirler. Eğlence amaçlı olabilirler ya da eğitim amaçlı kaydedilebilirler.  İnsanların kendi bilgilerini aktarabilecekleri, hayata dair kendi görüşlerini paylaşabilecekleri ya da kendi tecrübelerinden yararlanarak diğer insanlara tavsiyeler verebilecekleri Podcast yayınları kaydedilebilir.

Podcast yayınlarının avantajları 

Podcast yayınlarının dünya çapında bu kadar popüler olmasının sebepleri arasında sayılabilecek avantajlar aşağıda sıralanmıştır:

• İstenilen anda istenilen yerde dinlenilebilme olanağı sunması
• Tekrar tekrar dinleme olanağı sunması 
• Hızlandırılarak ya da yavaşlatılarak dinlenebilme olanağı sunması
• İnternete bağlanabilen herhangi bir akıllı cihaz üzerinden kolaylıkla erişilebilir olması
• Çok fazla seçenek ve değişik içeriklere sahip olması
• Verilerinin çabuk değişebilmesi ve sık sık güncellenebilmesi

Türkiye’deki en popüler Podcast programları

Tüm dünyayı etkisi altına alan Podcast yayıncılığı, son yıllarda Türkiye'de de oldukça popüler hale gelmiştir. Türkçe Podcast yayınları sayesinde binlerce, hatta milyonlarca insana ulaşan yayıncılardan bazıları, yayın isimleri ile birlikte aşağıda sıralanmıştır:

• Umarım Annem Dinlemez – Tuluğ Özlü
• Bunu Ben de Yaparım – İbrahim Selim
• Merdiven Altı Terapi – Deniz Dülgeroğlu
• Fularsız Entellik – Immanuel Tolstoyevski
• Ünsal Ünlü – Ünsal Ünlü
• Socrates Podcasts – Socrates dergi ekibi
• Storytel: İlk Sayfası – Mirgün Cabas, Can Kozanoğlu
• O Tarz mı? – Can Temiz, Bengi Apak, Can Bonomo
• Rabarba – Mesut Süre
• Nereden Başlasam? – Mirgün Cabas, Can Kozanoğlu
• Nasıl Olunur? – Nilay Örnek
• Açık Bilim – Kaan Öztürk, Tevfik Uyar
• Olumlu Dünya – Deniz Özturhan

Podcast yapma uygulamaları 

Podcast yayını hazırlayabilmek için kullanılabilecek birçok program ve uygulama bulunmaktadır. Bu program ve uygulamalardan bazıları ücretli, bazıları ücretsiz olarak internet üzerinden erişime açıktır. Podcast yapma uygulamalarına erişmek ve bu uygulamaları kullanmak oldukça kolaydır. Fakat çok fazla seçenek arasından yayıncı için en çok verim alabileceği uygulamayı seçmek önem arz eder. Uygulamanın ya da programın özellikleri göz önünde bulundurularak seçim yapılmalıdır. Sesi alma ve verme kalitesi, düzenleme ve paylaşma seçeneklerinin zenginliği, sesin ve yayını program ya da uygulama ile uyum içerisinde olması gibi unsurlar dikkat edilmesi gereken unsurlar arasında sayılabilir.

En çok kullanılan Podcast yapma uygulamaları aşağıda sıralanmıştır:

• GarageBand 
• Audacity
• Descript
• Adobe Audition
• ProTools
• Anchor 3.0
• Logic Pro X
• Audio Hijack & Fission