Permalink

Permalink, uzun ve karmaşık olan URL’lerin kısaltılmasına verilen isimdir. Diğer bir adıyla “kalıcı link” olarak bilinir. İnternet sitelerinde oluşturulan içerikler genellikle uzun ve anlaşılması zor olan linklere sahip olmaktadır. Bu linkleri daha sade ve anlaşılır olması için permalinklerin kullanılması mümkündür.

Permalink oluşturularak linkler sadeleştirilirken aynı zamanda paylaşılması daha kolay olmaktadır. Kalıcı linkler uzun yıllar boyunca bir linkin değişmeden kalmasını sağlamaktadır. Bu durumda ziyaretçilerin bir linki saklaması halinde tekrar linke döndüğünde aynı içerik ile karşılaşması sağlanmaktadır. 

Permalink linklerde ortaya çıkabilecek olan çürüme durumlarının önüne geçmektedir. Çoğu modern blog yazılarında içeriklerin bağlantıları bu tür uygulamaları desteklemektedir. Permalink kelimesi anlam olarak kalıcı tanımlayıcının eş anlamlısı olarak kullanılmaktadır. 

Permalink kullanmanın avantajları nelerdir?

• Kalıcı linkler SEO için destekleyici bir öğedir. Arama motorlarının ilgili sayfada yer alan içeriklerin algılanmasını kolaylaştırmaktadır. 
• Ziyaretçilerin ve kullanıcıların sayfaları linklerini daha kolay paylaşmasını sağlamaktadır.
• Sayfaların uzun ve karmaşık olan linklerini daha kısa ve anlaşılır hale getirmektedir.
• Linklerin daha akılda kalıcı olması ile birlikte siteye giden trafiğin artmasına imkan sağlanır. 

Permalink oluştururken nelere dikkat edilmelidir?

• Kalıcı linklerin oluşturulacağı içeriklerin belirli tarihler arasına geçerliliği yoksa tarih belirtilmemesi gerekir. Tarihli olarak oluşturulan kalıcı linkler yazının eski olduğunu işaret etmektedir ve paylaşma eğilimini azaltmaktadır.
• SEO ile uygun olarak kısa ve anlaşılır şekilde kalıcı linklerin oluşturulması gerekir.
• Permalink uzun şekilde oluşturulmamalı ve akılda kalıcı olmasına dikkat edilmelidir. 

Permalink nasıl oluşturulur?

Permalink oluşturulması için kullanılan sistem önemlidir. Çoğu alt yapı kalıcı link oluşturulması için uygun olan bir alan yaratmaktadır. Bazı sitelerde ise linklerin oluşturulması için uygun bir alan yoktur. Bu durumda linklerin oluşturulabilmesi için dışarıdan yazılımcılardan yardım alınması gerekir. Kullanılan al yapı sitesinin uygun olması halinde ise kalıcı bağlantılar sekmesinde yer alan kategori ile kalıcı linklerin oluşturulması mümkündür. İleride içeriklerin silinmesi halinde kalıcı linklerde kalıcı olarak silinmektedir.

Permalink tarihçesi

Web’in ilk yaygınlaştığı yıllarda tüm içerikler statik bir yapıya sahipti. Bu nedenle içeriklerin köprüleri hep bir dosyaya işaretleme yapıyordu. Kısa bir sürede Web’in yayılması ve içeriklerin çoğalması ile birlikte web sayfaları dinamik bir yapı haline gelmiş oldu. Dinamikleşen web siteleri ile birlikte URL’lerde yer alan karakterlerde pek çok terim ve sayı yer almaya başladı.

Kalıcı link şu an kullanılan anlamı ile ilk kez 5 Mart 2000 yılında Jason Kootke tarafından anılmıştır. Jason ‘Sonunda. Farkettin mi’ başlıklı yazısı ile permalink kavramının anlamını yazısında sunmuştur. Matt Haughey, Blogger kurucu ortakları arasında olan Evan Williams ve Paul Bausch ile yayınlanan yazıdan bir hafta önce kalıcı bağlantı stili üzerine bir tartışma yaşamıştı. Paul Bausch, kendisi tarafından yazılmış olan özellik ile Blogger’da kalıcı link oluşturmanın teknik açıdan mümkün olduğunu söylemişti. Jason Kootke tarafından paylaşılan yazıya 6 Mart 2000 tarihinde yanıt olarak Matt tüm teknik ayrıntıların yer aldığı bir web günlüğü yayınladı.

Permalink amacı

İçerik öğelerinin kaynak kuruluş dışında bir başka kaynağa bağlanma ve alıntı yapılması için bağlantıların kalıcı olması gerekmektedir. Web sitelerinde yer alan içeriklerin yaygınlaşmasından önce insanlar tarafında URL’lerin okunması daha kolay olmaktaydı. Sürekli içerik öğelerinin artması ile birlikte URL’lerde yer alan karakterler anlaşılması zor hale geldi. Hantal ve sık sık değişen URL yapıları ise kalıcı bağlantı politikası zorunlu bir hale gelmiştir.

Kalıcı link oluşturulmamış olan içeriklere ulaşım ise kısa süre içinde sürekli olarak değişmektedir. Bir URL’yi saklayarak daha sonra ulaşmak isteyen ziyaretçilerin ise farklı bir içerik ile karşılaşması durumu ortaya çıkmaktadır. Belirgin ve kalıcı bir link ile içerik öğelerinin ulaşılabilir olması sağlanmıştır. Kalıcı bağlantılar genellikle içeriklerin oluşturulduğu tarih ve saati temsil eden karakter dizinlerinden oluşmaktadır. En çok oluşturulan kalıcı linkler arasında içerik öğelerini oluşturan yazarların isimlerinin yer aldığı karakter dizinleri bulunmaktadır. İçeriklerin yeniden adlandırılması veya taşınması durumunda bile kalıcı linkler değişmemektedir.

Permalink aşamaları

Permalink blog girişlerinde aşağıdaki şekilde düzenlenmektedir:

• Başlık
• Tarih
• Gövde
• Meta veri

Permalink genellikle metinlerin bağlantısı ile belirlenmektedir. Bazı durumlarda permalink için semboller kullanılmaktadır. En yaygın olarak kullanılan semboller ise yıldız işareti, kare işareti, kısa çizgi ve bölüm işareti şeklindedir. Kalıcı link oluştururken benzersiz bir simgenin kullanılması için kendi sembollerin kullanılması mümkündür.