Kolajen

Kolajen, başta cilt, kemikler, tendonlar ve bağlar (ligoment) olmak üzere vücudun birçok organında bulunan yapısal bir proteindir. Vücutta en bol bulunan proteindir ve tüm vücut proteinlerinin üçte birini oluşturur. 

Bağ dokusunun çok önemli bir bileşeni olan kolajen, dokuyu bir yapıştırıcı gibi bir arada tutar. Kolajen, vücutta bol miktarda bulunur, çeşitli dokularda çeşitli işlevleri vardır ve vücudun yapısını koruyan temel bir maddedir.

Kolajen tipleri nelerdir?

Vücutta çeşitli kolajen molekülleri vardır. Tüm ana roller, bağ dokusunun yapısını desteklemektir. Ancak, her birinin bazı özel rolleri vardır. Temel kolajen türleri şunlardır:

• Tip 1 kolajen: Vücuttaki kolajenin %90'ı tip 1 kolajendir. Sıkıca paketlenmiş filament yapılarında bulunur. Kemik, deri, Ten don, fibrokartilaj ve diş yapısının yapımından sorumludur. 
• Tip 2 kolajen: Bu tipte kolajen lifleri tip 1'e göre daha gevşektir. Eklemlerin elastik kıkırdağında bulunur. 
• Tip 3 kolajen: Kas, organ ve damar yapılarının gıdalarında bulunur. 
• Tip 4 kolajen: Cildin katmanlarında bulunur. Yaşla birlikte vücuttaki kolajen üretimi azalır ve daha düşük kalitede kolajen üretilir. Bunun sonucunda cilt elastikiyetini kaybeder ve kırışıklıklar oluşur. Kıkırdak dokusu da zayıflar. Eklemlerde problem olabilir.

Kolajen üretimini arttıran besinler nelerdir?

Vücut için çok gerekli bir protein olan kolajenin, yeterli ölçüde ve kalitede sentezlenebilmesi, genel vücut sağlığı için çok önemlidir. C vitamini, kolajen üretiminde rol oynar. Bu nedenle, kolajen sentezi için yeterli miktarda C vitamini gereklidir. Mineral bakır, kolajen üretiminin düzenlenmesinde rol oynar. Bakır, kolajenin dokuya ihtiyaç duyduğu gücü vermesi için gerekli bağları oluşturmada rol oynar. Bu nedenle yeterli miktarda bakır tüketmek gerekir. Kolajen üretimini arttıran besinler şunlardır:

• Kivi
• Sarı ve yeşil biber
• Frenk üzümü
• Brokoli
• Roka
• Çilek
• Portakal
• Limon
• Domates
• Somon
• Avokado
• Fındık
• Patates
• Havuç
• Kavun
• Mango
• Kayısı
• Hindi eti
• Badem
• Yumurta

Kolajende hasara yol açan durumlar nelerdir?

Yaşlandıkça, vücutta üretilen kolajen miktarı azalır. Bu doğal bir süreçtir. Ayrıca, bazı durumlarda vücutta kolajen hasarları meydana gelir. Kolajen üretimi veya yapısının hasar görmesi çeşitli hastalıklara neden olabilir. Fazla şeker ve rafine karbonhidrat tüketmek, kolajenin kendini yenileme kabiliyetine müdahale edebilir. Aşırı dozda şekerden kaçınarak vücuttaki kolajen kalitesi korunabilir. 

Güneş ışığından fazlaca etkilenmek ve ışığa maruz kalmak da kolajen üretimini ciddi şekilde azaltır. Vücudun yeterli miktarda kolajen sentezleyebilmesi için güneş ışığına aşırı maruz kalmaya dikkat edilmesi önerilir. Sigara da yara iyileşmesini geciktirebilen ve kırışıklıklara neden olabilen kolajen sentezini azaltır. Zararlı olmasının yanı sıra sigaranın yol açtığı çok ciddi hastalıklar da vardır. Tüm bunları önlemek için sigarayı bırakmak çok önemlidir.

Kolajenin faydaları nelerdir?

• Kolajen, vücutta birçok özelleşmiş alt tipi olan çok yaygın bir proteindir. Kolajen takviyesi kullanan kişiler, vücutlarındaki kolajen miktarını arttırarak daha sağlıklı bir yaşam sürerler. Kolajen, sağlıklı saçlardan kıkırdağa, yüzdeki kırışıklıklardan kalp hastalıklarına kadar uzanan olumsuz olayları önlemeye yardımcı olur.
• Kolajen ciltte bol miktarda bulunur. Yaşlandıkça cildin iç tabakasındaki kolajen kaybolur, cilt elastikiyetini kaybeder ve yaralanmalara karşı savunmasız hale gelir. Elastikiyetini kaybetmiş ciltte kırışıklıklar oluşmaya başlar. Cilt, yavaş yavaş yaşlanma görünümünü alır. Kolajen yenilenerek cilt elastikiyeti artar ve cildin nem dengesi iyileştirilir. Cildin daha derin katmanlarında kolajen yoğunluğu artar. Tüm bu etkiler, kırışıklıkları önler ve cildin daha genç görünmesini sağlar. Kolajen, yaşlanma karşıtı etkiler gösterir. Bu özelliği ile sıklıkla yüz bölgesinde kullanılır.
• Kas yapısının oluşumunda rol oynayan en önemli moleküllerden biri, yine kolajendir. Kolajen, kas kütlesini arttırmada da önemli rol oynayabilir. Araştırmalar, düzenli dayanıklılık sporları yapan ve kolajen takviyesi alan kişilerde kas kütlesinin normalden daha fazla arttığını göstermiştir. Yağsız vücut kütlesi kazanmanıza yardımcı olan bu diyet takviyeleri ile daha sağlıklı bir vücut elde edilebilir. Suda kolajen olarak bilinen takviye, başta kolajen olmak üzere çeşitli vitamin ve mineraller de bulunur. Hemen kullanım için toz halindeki kolajen önerilen miktarda sıvı ile karıştırılır. Bu içmeye hazır gıda takviyesinde bol miktarda bulunan hidrolize kolajen, vücut tarafından kolayca emilir. Mükemmel rahatlık ve kullanım sağlayan bu tür kolajen takviyesi almak, kas kütlesi oluşturmaya yardımcı olabilir.
• Kolajen, kıkırdak üretimini uyarmaya yardımcı olan bir proteindir. Kıkırdak eklemlerin kemikli uçlarında bulunur, kemikleri aşınma ve yıpranmaya karşı korur. Eklemlerin serbest ve esnek hareket etmesini sağlar. Yaşlanma ile birlikte kolajen üretimindeki azalma, kıkırdak dokuların zayıflamasına yol açar. Kıkırdak zayıfladıkça kemikler ve eklemler zarar görür. Eklem yapısı bozulur ve eklem hareketi kısıtlanır. Tüm bu işlemler sonucunda eklemlerde ağrı oluşur. Eklem hareketleri, ağrı ile sınırlı kalır. Kolajen takviyeleri, eklem ağrısını hafifletebilir ve sertliği azaltabilir. Takviyeler, yaşlı yetişkinler arasında yaygın bir eklem hastalığı olan osteoartritin neden olduğu iyileşme sorunları üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir.
• Kolajenin kalp sağlığı üzerinde olumlu etkisi olduğunu gösteren araştırmalar da vardır. Kolajen, kan damarlarının tıkanmasına neden olabilecek yüksek kolesterol ve arterlerin sertleşmesi gibi faktörlerin iyileştirilmesinde etkili olabilir. Kolajenin faydaları arasında kan damarı tıkanıklıklarını önlemesi ve kalp sağlığını olumlu yönde etkilemesi de yer alır. Koroner kalp hastalığı ve kalp krizi gibi hastalıkları önleyebilir. 
• Kolajen saç sağlığı için de çok önemlidir. Saçın yapısını oluşturan temel maddelerden biri kolajendir. Saç köklerinde çeşitli reaksiyonlarla üretilen oksijensiz radikaller saç kökü hücrelerine zarar verebilir. Beyaz saç da serbest radikallerin saç üzerindeki etkilerinden biridir. Kolajen, bir antioksidan görevi görür ve serbest radikalleri ortadan kaldırır. Saç köklerinin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Gri saçları azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca saç kökleri de dahil olmak üzere cilt dokusunu korur ve yaşa bağlı saç dökülmesini önlemeye yardımcı olur.

Kolajenin cilde faydaları nelerdir?

Kolajen, vücuttaki en yaygın proteinlerden birisidir ve ciltte önemli bir rol oynar. Kolajenin cilde faydaları şunlardır:

• Cilt esnekliğini artırır: Kolajen, ciltteki elastin proteinleriyle birlikte cilt esnekliğini sağlar. Bu, ciltteki kırışıklıkları azaltır ve ciltteki gençlik görünümünü korur.
• Cilt nemini artırır: Kolajen, ciltteki nem oranını artırarak cilt nemini dengeler. Bu, ciltteki kuruma ve çatlamaya engel olur ve ciltteki gençlik görünümünü korur.
• Cilt hücrelerinin yenilenmesini destekler: Kolajen, cilt hücrelerinin yenilenmesini destekleyerek ciltteki yenilenmeyi hızlandırır. Bu, ciltteki yaşlanma belirtilerini geciktirir ve ciltteki gençlik görünümünü korur.
• Ciltteki kırışıklıkları azaltır: Kolajen, ciltteki kırışıklıkları azaltır ve ciltteki gençlik görünümünü korur.

Ancak, unutulmamalıdır ki kolajenin etkileri sadece ciltte değil, aynı zamanda kemikler, tendinler, ligamentler ve dişler gibi vücuttaki diğer dokularda da önemlidir.

Kolajen takviyesinin yan etkisi var mıdır?

Kolajen takviyeleri, yaygın olarak kullanılan bir diyet takviyesidir. Kolajen takviyesinin bir sonucu olarak ciddi bir yan etki bildirilmemiştir. Bununla birlikte bu takviyeler, hafif sindirim sorunlarına ve ağızda kötü tada neden olabilir. Kolajen takviyeleri, genellikle farklı vitamin çeşitleri ve minerallerin değişik besin kaynaklarını içerir. Bu takviyeleri kullanmaya başlamadan önce içeriği dikkatlice incelemek ve takviyeyi alan kişinin içeriğinde bulunan maddelere alerjisi olup olmadığını değerlendirmek çok önemlidir.

Önemli not: Herhangi bir takviye almadan önce kesinlikle doktora danışılmalıdır. Aksi halde birçok farklı komplikasyon ve yan etki ortaya çıkabilir.