Halka Arz

Halka arz, bir kuruluş tarafından şirkete fon sağlamak amacıyla gerçekleştirilen bir işlemdir. Basitçe söylemek gerekirse şirkete ait hisselerin borsada satışa sunulmasıdır. Halk arzın gerçekleştirilebilmesi için öncelikle yetkili kurumlar tarafından onaylanması gerekir.

Bir şirket potansiyel yatırımcılara hisse teklif etmeye çalıştığında halka arz gerçekleştirmesi şarttır. Halka arz yatırımcıların ortaya para koyarak şirkete ortak olmalarının yolunu açar. Halka arzın gerçekleştirilmesine karar verildiğinde genellikle ilk meşru sebep finansman kaynağı yaratmaktır.

Halka arz ne anlama gelir?

Halka arz sermaye artırmak amacıyla hisse senetlerinin halka satışıdır. Bazen sadece hisse senetleriyle sınırlı olmaz. Aynı zamanda tahvil gibi farklı finansal araçların kullanılması söz konusu olabilir. Sermaye artışı sayesinde faaliyet eksikliklerini kapatmak ve stratejik yatırımlar yapmak hedeflenir.

Bir menkul kıymet satışı belirli şartları karşıladığı zaman halka arz olarak kabul edilebilir. Halka arz için uygun makamlara kayıt beyanlarının sunulması şarttır. Halka arz için fiyatın önceden belirlenmesi gibi durumlar söz konusu olabilir. Ayrıca halk arz ilk halka arz ve ikinci halka arz olarak ayrıştırılabilir.

İlk halka arz nedir?

İlk halka arz, halka arz işleminin tamamlanması ve hisselerin ilk kez halka arz edilmesi anlamına gelir. Yeni sunulan hisseler borsada işlem görmeye başlarlar. Bir şirketin halka açılması, hisselerinin yatırımcılara sunulması demektir. Halka arz öncesi hisseler genelde şirket içiyle sınırlı olurlar.

İlk halka arzın en temel yararı sermayeye kolay bir biçimde erişimdir. Halka arzdan elde edilen para sayesinde genişleme, araştırma, pazarlama ve ek yatırım gibi hedeflere yönelmek mümkün hale gelebilir. Bu açıdan halka arzın şirketi büyütmek için bir hamle olduğu söylenebilir.

Halka arz aynı zamanda şirketteki hissedarların işine yarayan bir şeydir. Şirkette hissesi olan yöneticiler, çalışanlar ve diğerleri ilk halka arzın ardından geçmesi gereken yasal süre tamamlanınca hisselerini satabilirler. Söz konusu yasal süre hisse değerinin dengelenmesi için gereklidir.

İkinci halka arz nedir?

İkinci halka arz, halka açık bir şirketin hisselerinin bir yatırımcı tarafından satılması anlamına gelir. Bazı durumlarda şirket yeni hisseler oluşturarak bunları halka arz edebilir. İkinci halka arz genellikle yeni projeleri finanse etmek ve artan işletme giderlerini karşılamak için bu adımı atarlar.

Hissedarların ikinci halka arzı borsa üzerinden gerçekleştirmeleri mümkündür. Şirket daha önce bir kez halka arz gerçekleştirdiği için bu girişime ikinci halka arz adı verilir. Bazı ikinci halka arz teliflerinde kısıtlamalar söz konusu olabilir. Ancak bu kısıtlamalar oldukça nadir görülür.

Halka arz neden gerçekleştirilir?

Halka arzın en büyük sebebi finans kaynağı yaratmak olsa bile ilk halka arzın arkasında farklı sebepler yer alabilir. Çünkü ilk halka arzda şirkete erken dönemlerde yatırım yapmış olanların yatırımlarını nakde çevirmesi için fırsat tanınır. Bunun dışında halka arzın sebepleri şunlar olabilir:

• Şirketler halka hisse satarak ek sermaye sağlayabilirler. Halka arzdan elde edilen gelirler işi büyütmek, araştırmayı desteklemek ve diğer geliştirmeleri yapmak için kullanabilir.
• Halka arz dışında sermaye artırımı gerçekleştirmek için kullanılacak yöntemler veya yollar aşırı maliyetli olabilir. Şirketler banka kredilerinden yararlanmak yerine halka arzı tercih edebilirler.
• Halka arz gerçekleştirildiğinde şirketin bilinirliğinde önemli ölçüde artış yaşanır. Şirket hisse satışı gerçekleştirdiği için bir anda adını duyurabilir.
• Şirketler halka arz ile ciddi itibar kazanabilirler ve bu sayede borç verenlerden daha iyi şartlarda borç edinebilme fırsatı elde edebilirler.

Pek çok kişi halka arzları büyük bir para kazanma fırsatı olarak görülürler. Yüksek profilli şirketler halka arz gerçekleştirdikleri zaman daha tanınır hale gelirler. Her ne kadar halka arz kısa vadede iyi bir gelir sağlayacak olsa bile uzun vadede gelirlerin tutarsız olmasına neden olabilir.