Aquafobi

Aquafobi, suya karşı duyulan anormal bir korkudur. Aquafobisi olan insanlar, suyu düşünürken bile dehşetli korkular duyarlar. Bu insanlar, havuz ya da deniz gibi büyük bir su kütlesi ile karşılaştıklarında yoğun endişe ve stres yaşarlar. 

Latince’de su anlamına gelen “aqua” kelimesi ve Yunanca’da korku anlamına gelen “phobos” kelimesinin birleştirilmesinden ortaya çıkan aquafobi, en basit tabiri ile su korkusu olarak adlandırılabilir.

Aquafobinin ilerleyen evrelerinde ise yüz yıkamak ve diş fırçalamak bile, bu fobiye sahip olan insanlar için imkansız hale gelebilir. Banyo yapmak, lavaboyu kullanmak gibi temel ihtiyaçlar ve alışkanlıklar terkedilebilir. 

Aquafobinin yaygınlığı

Aquafobi, basit fobiler arasında en yaygın alt tipler arasında yer alır. Her 50 kişiden 1’inin bu fobiye sahip olabileceği, çeşitli makalelerde belirtilmiştir.

Aquafobinin belirtileri

Aquafobi, deneysel ve genetik faktörlerin etkisi ile ortaya çıkabilir. Bu fobiye sahip olan insanlarda görülen belirtiler ise şu şekilde sıralanabilirler:

• Suyu düşünürken yoğun bir stres, endişe, korku ve panik yaşama
• Su ile temas haline geçildiğinde kalıcı, yıkıcı, aşırı ve mantıksız bir korku yaşama
• Sudan kaçma ve korkma
• Su ile ilgili olabilecek olayları düşünürken bile aşırı terleme
• Su ile ilgili olabilecek olaylarda kalp ritminin normalin çok üzerinde seyretmesi
• Su söz konusu olduğunda nefes darlığı yaşama ve göğüs kafesinde sıkışıklık hissetme
• Suya maruz kalındığında mide bulantısı yaşama ve başın dönmesi
• Suya maruz kalınması durumunda bilinç kaybı yaşanması ya da bayılma

Aquafobiye sahip insanların korktukları şeyler

Bu fobiye sahip olan insanlar, fobilerinin şiddetine göre farklı tepkiler verebilirler ve farklı şeylerden korkabilirler. Fobisi çok şiddetli nüksetmeyen bir insan sadece deniz ve göl gibi büyük su kütlelerinden korkarken; daha şiddetli nükseden başka bir insan elini yüzünü yıkamaktan bile korkabilir. Bu fobiye sahip olan insanların korkabilecekleri birtakım maddeler aşağıda sıralanmıştır:

• Banyo yapmak
• Duş almak
• Suyun sıçraması 
• İçme suyu
• Göller, nehirler, denizler ve benzeri büyük su kütleleri
• Musluktan su akması

Aquafobi için kimler risk altındadır? 

Aşağıda sıralanan sıkıntılara sahip olan insanlar, aquafobi için riskli grupta yer alırlar:

• Farklı bir fobi
• Anksiyete bozukluğu
• Panik atak
• Madde kullanım bozukluğu

Aquafobi ile ilişkili fobiler nelerdir?

Aquafobi ile ilişkilendirilebilen diğer fobiler aşağıda sıralanmıştır:

• Ablutophobia, banyo yapma korkusu
• Cymophobia, su dalgası korkusu
• Megalohydrothalassophobia, su altındaki canlıların ya da nesnelerin korkusu
• Thalassophobia, büyük su kütleleri korkusu

Aquafobi nedenleri nelerdir?

Aquafobinin birçok nedeni olabilir ve bu nedenler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bununla beraber, aquafobinin en yaygın nedenleri sayılmak istendiği takdirde aşağıdaki sıralı maddeler sayılabilir:

• Geçmişteki travmatik olaylar

Suyla ilgili kötü bir deneyim yaşayan kişilerde su fobisi gelişebilir. Özellikle boğulma riski ile karşı karşıya kalan insanlarda travmatik bir fobi olarak sıklıkla görülür. 

• Korkunç hikayeler

Su ile ilgili anlatılan korkunç hikayelerin dinlenmesi sonrasında aquafobi oluşması da ihtimaller arasındadır. Bu tarz korkutucu hikayelerin dinlenmesinden kaçınmak gerekir. 

• Genetik faktörler

Aile içerisinde aquafobiye sahip ya da anksiyetik bozukluğa sahip bireylerin olması, aquafobi riskini arttırır. Bunun yanında belirli bir gen mutasyonuna sahip olan bireylerde de diğer insanlara göre daha sıklıkla görülür.

• Model alma

Su fobisi olan birini görmek ya da birinin su korkusundan bahsettiğini duymak, aynı fobiyi geliştirmenize neden olabilir.

Aquafobinin semptomları nelerdir?

• Baş dönmesi ya da bayılma
• Yoğun terleme 
• Mide bulantısı
• Soluk ten
• Panik ataklar
• Hızlı nefes alma ve kalp atış hızı
• Güçlü şiddet duygusu
• Titreme, titreme ya da kasları germe
• Uyku sorunu 

Aquafobi nasıl tedavi edilir?

Su fobisi belirli bir fobi olarak kabul edildiğinden, en yaygın olarak iki tür psikoterapi ile tedavi edilir. Bunlar, maruz bırakma ve bilişsel davranışçı terapidir. 

Aquafobi tedavisi için en fazla tercih edilen yöntem, maruz bırakma tedavisidir. Bu tür terapi sırasında hastalar, tekrar tekrar fobinin kaynağına, bu durumda suya maruz kalır. Suya maruz kalındığında uzman, endişeyi yönetmeye yardımcı olmak için hastanın tepkilerini, düşüncelerini, duygularını ve hislerini takip edecektir.

Bilişsel davranışçı terapi ile de hastalar, su korkusu hakkındaki düşünce ve inançlara meydan okumayı öğrenirler. Korkulara meydan okumayı öğrenirken, bu düşünce kalıpları ve inançlarla başa çıkmak için stratejiler de geliştirirler.

Profesyonel tedaviye ek olarak, evde uygulanabilecek birkaç kişisel bakım tekniği de vardır. Farkındalık temelli stratejiler, günlük fiziksel aktivite, yoga, derin nefes alma, fobilerin tedavisinde faydalı stratejilerdir. Doktor ayrıca, bazı anksiyete ve panik semptomlarını tedavi etmek için ilaçlar da reçete edebilir.